Autyzm i sensoryzmy - jak pomóc dzieciom w czasie świąt?

Magiczny świąteczny czas, ale czy dla wszystkich?

Okres przedświąteczny to czas intensywnych przygotowań, bogactwa bodźców i zmiany codziennej rutyny. Dla dzieci nadwrażliwych sensorycznie, zwłaszcza ze spektrum autyzmu, może to być okres szczególnie trudny. Nowe dźwięki, zapachy, zmieniające się dekoracje i oczekiwania społeczne mogą prowadzić do przeciążenia sensorycznego i wywoływać zachowania trudne. 

Jak możemy pomóc takim dzieciom?

Warto, abyśmy my - rodzice, nauczyciele i pedagodzy specjalni, w szczególny sposób pamiętali właśnie  o tych uczniach. Czasami wystarczy mała zmiana organizacji wigilijnych spotkać, zupełnie inne niż dotąd klasowe dekoracje, bez migających lampek, dzwoniących bezustannie dzwonków, by wesprzeć w szczególności osoby, ze spektrum autyzmu, ale także wszystkich z zaburzeniami integracji sensorycznej, czy w końcu także z epilepsją. 

W szczególności dzieci ze spektrum autyzmu  przejawiają znaczne zaburzenia w odbiorze i przetwarzaniu bodźców zmysłowych płynących z otoczenia, jak i z własnego ciała- ich mózg, cały system nerwowy nie jest w stanie bez zakłóceń integrować informacji pochodzących od zmysłów. U nich wszystkich wysoka nadwrażliwość  może sprawiać, że święta staną się czasem trudnym do zniesienia i wywołującym ból.

Powoduje to „przeładowanie” ich systemu nerwowego, co objawia się tzw. sensoryzmami czy stereotypiami. Właśnie teraz, takie przebodźcowanie może nastąpić w bardzo krótkim czasie. Zewsząd dochodzą zapachy pieczonych pierników, gotowanej kapusty, smażonych ryb. To co dla nas jest przyjemne i przywołuje atmosferę świąt, dla nich może stać się nie do zniesienia. U niektórych dzieci z autyzmem nasilają się w tym czasie trudności w funkcjonowaniu w grupie rówieśników, zachowania agresywne lub autoagresywne i czasami także manieryzmy.

• Nie zmuszajmy też dzieci do degustacji potraw, które dla wielu z nich ze względu na wybiórczość pokarmową są niewłaściwe, nieznane, ale czasami także mogą okazać się szkodliwe i niestrawne. Uszanujmy ich wybór i preferencje.

• Zanim podgłośnimy kolędy, powiesimy w rogu naszej sali czy pokoju, świąteczne  dzwoneczki i lśniące łańcuchy, zainstalujemy migoczące, kolorowe lampki, zastanówmy się, czy każde dziecko, każdy uczeń będzie w stanie to przetworzyć i zminimalizować natężenie bodźców?

• Osoby z nadwrażliwością sensoryczną, w tym ze spektrum autyzmu przejawiają szereg zachowań sztywnych, rytualistycznych. Rutyny są niezwykle ważne i dają poczucie bezpieczeństwa. Każda zmiana powoduje lęk, stres i niepokój. Dlatego najczęściej starają się nie dopuścić do zmian w otoczeniu, a na przejawy odstępstw reagują nawet niepożądanymi zachowaniami, które nie wynikają ze złej woli, z niewłaściwego wychowania, ale po prostu z dysfunkcji i zaburzeń rozwoju. Takie zachowania właśnie mogą wystąpić w najbliższym czasie.

Co możemy zrobić, aby zminimalizować je u wspomnianych dzieci ?

• uprzedźmy dzieci o planowanych zmianach w wystroju domu, pokoju, czy sali lekcyjnej,
• zmieniajmy otoczenie stopniowo, przyzwyczajając dziecko,
• omów z wyprzedzeniem sytuacje, które mogą się wydarzyć, np. za pomocą historyjek społecznych,
• przygotujmy plany aktywności na czas świąt, porozmawiajmy wcześniej o tym co zamierzamy robić i z kim się spotykać,
• nie zmuszajmy dzieci do składania życzeń, witania się z wszystkimi gośćmi,
• zwizualizujmy lub opiszmy plan świątecznych odwiedzin i aktywności,
• ograniczmy ilość kolorowych, szeleszczących i poruszających się dekoracji,
• zamiast migoczących lampek, wybierzmy te świecące jednostajnie, albo w ogóle zrezygnujmy z nich,
• aromatyczne potrawy przygotowujmy wieczorem, kiedy dziecko już śpi, albo nie ma go w domu,
• często wietrzmy mieszkanie i sale lekcyjne,
• jeśli dziecko nie jest w stanie zaakceptować zapachu żywego świerku, czy innego drzewka, postawmy na sztuczną choinkę,
• zamiast intensywnie zapachowych świec wybierzmy te bezzapachowe,
• nie podgłaśniajmy zbyt mocno świątecznych piosenek czy kolęd,
• jeśli dziecko jest w stanie założyć  wygłuszające słuchawki na uszy, to wykorzystujmy je, by zminimalizować nadmierne dźwięki,
• nie zmuszajmy do jedzenia niestrawnych dla nich potraw,
• jeśli dziecko nie jest w stanie wysiedzieć z nami przy wigilijnym stole ze względu na mnogość bodźców, uszanujmy to,
• jeśli dziecko wydaje się podenerwowane lub zaczyna wycofywać się,
  może to być znak, że czuje się przeciążone, wtedy warto ograniczyć bodźce i zaoferować chwilę wyciszenia,
• unikajmy świątecznych jarmarków, czy wyjścia po zakupy w miejsca, gdzie są duże skupiska ludzi,
• święta wywołują wiele emocji – zarówno przyjemnych, jak i trudnych. Możesz pomóc dziecku na przykład rozmawiając o emocjach: nazywaj je i akceptuj, np. „Widzę, że jesteś zmęczony tym hałasem: To normalne, że możesz się tak czuć”,
• zabezpiecz dziecko w słuchawki tłumiące głośne dźwięki,piłeczki antystresowe czy kocyk obciążeniowy,
• postaraj się utrzymać stałe pory posiłków, snu i odpoczynku, by dziecko miało poczucie stabilności,
• dzieci często lepiej radzą sobie z trudnymi sytuacjami, gdy mogą aktywnie uczestniczyć w planowaniu i przygotowaniach. Pozwól im na przykład: wybrać dekoracje do swojego pokoju, pomóc w pieczeniu pierników, przygotować prosty prezent dla bliskich.

Nie zapomnijmy, że są także dzieci z podwrażliwością/niedowrażliwością sensoryczną, które wręcz będą domagać się i poszukiwać dodatkowych bodźców. Dla nich ten czas będzie bardzo stymulujący i pobudzający, czasami nadmiernie. Teraz jeszcze bardziej, bedą potrzebowały naszej empatii, uważności i zwykłej, ludzkiej życzliwości.

Materiały dla dzieci i młodzieży ze spektrum autyzmu kupisz u nas na stronie.

SZKOŁA PONADPODSTAWOWA KUPISZ TUTAJ

SZKOŁA PODSTAWOWA I PRZEDSZKOLE KUPISZ TUTAJ

Polecam bazgrolnik dostępny TUTAJ

Więcej na temat pracy z dziećmi ze spektrum autyzmu TUTAJ

Polecamy pakiet kart pracy w tematyce Bożego Narodzenia. Zapraszamy do zakupu.

Karty kupisz TUTAJ

Polecamy również  kart pracy  do rozwijania motoryki małej o tematyce Bożego Narodzenia. Zapraszamy do zakupu.

Karty kupisz TUTAJ

Na prośbę Państwa przygotowałyśmy teczkę do pracy z uczniem z niepełnosprawnością intelektualną.

Co zawiera nasza teczka?

ZAWARTOŚĆ TECZKI: 1.Specyfika i charakterystyka funkcjonowania uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną. 2.Organizacja pracy z uczniem z z lekką niepełnosprawnością intelektualną. 3.Dostosowanie wymagań edukacyjnych. 4.WOPFU. 5.IPET. 6.Program zajęć rewalidacyjnych. 7.Program zajęć korekcyjno-kompensacyjnych. 8.Program zajęć rozwijających kompetencje emocjonalno-społeczne 9.Przykładowe aktywności i ćwiczenia do pracy z uczniem. 10.Karty pracy.

Ilość stron: 196. E-book w formacie PDF

KOMPLEKSOWA POMOC W PRACY Z UCZNIEM Z UMIARKOWANĄ I ZNACZNĄ NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ

Jeżeli prowadzisz zajęcia w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej, skorzystaj z kompleksowego wsparcia w postaci: 

• programu zajęć, 
• przykładowych wpisów do dziennika,
• przykładowych ćwiczeń,
• oceny efektywności,
• gotowych zadań.

Szczegóły TUTAJ	Szczegóły TUTAJ	Szczegóły TUTAJ

Jeżeli prowadzisz zajęcia rewalidacyjne skorzystaj z kompleksowego wsparcia w postaci: 

• programu zajęć, 
• przykładowych wpisów do dziennika,
• przykładowych ćwiczeń,
• oceny efektywności,
• gotowych zadań.

Szczegóły TUTAJ	Szczegóły TUTAJ	Szczegóły TUTAJ

W ofercie mamy również teczki pedagoga specjalnego, zawierające niezbędną dokumentację do edycji oraz wskazówki, materiały i porady.

Szczegóły TUTAJ	Szczegóły TUTAJ	Szczegóły TUTAJ

Szczegóły TUTAJ	Szczegóły TUTAJ

Dla nauczycieli współorganizujących kształcenie niezbędna dokumentację wraz z materiałami do pracy zawiera TECZKA NAUCZYCIELA WSPÓŁORGANIZUJĄCE.

Szczegóły TUTAJ	Szczegóły TUTAJ

Od wielu lat jesteśmy ekspertkami do spraw awansu zawodowego, swoją praktyczną wiedzę wykorzystałyśmy w publikacjach będących kompleksowym wsparciem dla nauczycieli na ścieżce awansu zawodowego.  Zawierają one niezbędne informacje wraz z dokumentacją do edycji.

Szkolenia Rad Pedagogicznych TUTAJ