Specjalni

Magiczny świąteczny czas, ale czy dla wszystkich?

Nie zapominajmy, że wśród nas są dzieci, młodzież, ale i dorośli, dla których ten pełen zapachów, kolorów, dźwięków i migających światełek czas, jest prawdziwym wyzwaniem.

Warto, abyśmy my - rodzice, nauczyciele i pedagodzy specjalni, w szczególny sposób pamiętali właśnie o tych uczniach. Czasami wystarczy mała zmiana organizacji wigilijnych spotkać, zupełnie inne niż dotąd klasowe dekoracje, bez migających lampek, dzwoniących bezustannie dzwonków, by wesprzeć w szczególności osoby, ze spektrum autyzmu, ale także wszystkich z zaburzeniami integracji sensorycznej, czy w końcu także z epilepsją.

W szczególności dzieci ze spektrum autyzmu przejawiają znaczne zaburzenia w odbiorze i przetwarzaniu bodźców zmysłowych płynących z otoczenia, jak i z własnego ciała- ich mózg, cały system nerwowy nie jest w stanie bez zakłóceń integrować informacji pochodzących od zmysłów. U nich wszystkich wysoka nadwrażliwość może sprawiać, że święta staną się czasem trudnym do zniesienia i wywołującym ból.

Powoduje to „przeładowanie” ich systemu nerwowego, co objawia się tzw. sensoryzmami czy stereotypiami. Właśnie teraz, takie przebodźcowanie może nastąpić w bardzo krótkim czasie. Zewsząd dochodzą zapachy pieczonych pierników, gotowanej kapusty, smażonych ryb. To co dla nas jest przyjemne i przywołuje atmosferę świąt, dla nich może stać się nie do zniesienia. U niektórych dzieci z autyzmem nasilają się w tym czasie trudności w funkcjonowaniu w grupie rówieśników, zachowania agresywne lub autoagresywne i czasami także manieryzmy.

Nie zmuszajmy też dzieci do degustacji potraw, które dla wielu z nich ze względu na wybiórczość pokarmową są niewłaściwe, nieznane, ale czasami także mogą okazać się szkodliwe i niestrawne. Uszanujmy ich wybór i preferencje.

Zanim podgłośnimy kolędy, powiesimy w rogu naszej sali czy pokoju, świąteczne dzwoneczki i lśniące łańcuchy, zainstalujemy migoczące, kolorowe lampki, zastanówmy się, czy każde dziecko, każdy uczeń będzie w stanie to przetworzyć i zminimalizować natężenie bodźców?

Osoby z nadwrażliwością sensoryczną, w tym ze spektrum autyzmu przejawiają szereg zachowań sztywnych, rytualistycznych. Rutyny są niezwykle ważne i dają poczucie bezpieczeństwa. Każda zmiana powoduje lęk, stres i niepokój. Dlatego najczęściej starają się nie dopuścić do zmian w otoczeniu, a na przejawy odstępstw reagują nawet niepożądanymi zachowaniami, które nie wynikają ze złej woli, z niewłaściwego wychowania, ale po prostu z dysfunkcji i zaburzeń rozwoju. Takie zachowania właśnie mogą wystąpić w najbliższym czasie.

Co możemy zrobić, aby zminimalizować je u wspomnianych dzieci ?

uprzedźmy dzieci o planowanych zmianach w wystroju domu, pokoju, czy sali lekcyjnej,

przygotujmy plany aktywności na czas świąt, porozmawiajmy wcześniej o tym co zamierzamy robić i z kim się spotykać,

- nie zmuszajmy dzieci do składania życzeń, witania się z wszystkimi gośćmi,

- zwizualizujmy lub opiszmy plan świątecznych odwiedzin i aktywności,

- ograniczmy ilość kolorowych, szeleszczących i poruszających się dekoracji,

- zamiast migoczących lampek, wybierzmy te świecące jednostajnie, albo w ogóle zrezygnujmy z nich,

- aromatyczne potrawy przygotowujmy wieczorem, kiedy dziecko już śpi, albo nie ma go w domu,

- często wietrzmy mieszkanie i sale lekcyjne,

- jeśli dziecko nie jest w stanie zaakceptować zapachu żywego świerku, czy innego drzewka, postawmy na sztuczną choinkę,

- zamiast intensywnie zapachowych świec wybierzmy te bezzapachowe,

- nie podgłaśniajmy zbyt mocno świątecznych piosenek czy kolęd,

- jeśli dziecko jest w stanie założyć wygłuszające słuchawki na uszy, to wykorzystujmy je, by zminimalizować nadmierne dźwięki,

- nie zmuszajmy do jedzenia niestrawnych dla nich potraw,

- jeśli dziecko nie jest w stanie wysiedzieć z nami przy wigilijnym stole ze względu na mnogość bodźców, uszanujmy to,

- unikajmy świątecznych jarmarków, czy wyjścia po zakupy w miejsca, gdzie są duże skupiska ludzi.

Nie zapomnijmy, że są także dzieci z podwrażliwością/niedowrażliwością sensoryczną, które wręcz będą domagać się i poszukiwać dodatkowych bodźców. Dla nich ten czas będzie bardzo stymulujący i pobudzający, czasami nadmiernie. Teraz jeszcze bardziej, bedą potrzebowały naszej empatii, uważności i zwykłej, ludzkiej życzliwości.

Więcej na temat pracy z dziećmi ze spektrum autyzmu TUTAJ

Polecamy pakiet kart pracy w tematyce Bożego Narodzenia. Zapraszamy do zakupu.

Karty kupisz TUTAJ

Polecamy również kart pracy do rozwijania motoryki małej o tematyce Bożego Narodzenia. Zapraszamy do zakupu.

Karty kupisz TUTAJ

Opracowałyśmy pakiet 24 kart pracy do wykorzystania podczas zajęć z wychowawcą oraz podczas zajęć rewalidacyjnych i w ramach zajęć rozwijających kompetencje emocjonalno- społeczne.

Pakiet kart zamówisz TUTAJ