Ocenianie uczniów ze SPE

Ocenianie uczniów ze Specjalnymi Potrzebami Edukacyjnymi (SPE) jest procesem, który wymaga uwzględnienia indywidualnych możliwości, umiejętności, potrzeb i postępów każdego ucznia. 

• Należy kierować się zasadą, że uczeń z SPE pracuje na miarę swoich – nie jego pełnosprawnych rówieśników – możliwości.
• Nigdy nie należy porównywać uczniów ze SPE do uczniów bez dysfunkcji.
• Kryterium oceny powinno uwzględniać specyfikę funkcjonowania ucznia, zaburzenia wynikające z danej niepełnosprawności,  zaangażowanie ucznia w dane zadanie, jego wkład i wysiłek włożony w pracę, starania i chęci, a nie tylko efekt końcowy.
• Ocena osiągnięć ucznia z SPE powinna uwzględniać nie tylko wiedzę i umiejętności, ale także indywidualne cechy dziecka oraz jego możliwości psychofizyczne.

Kilka ważnych kwestii dotyczących oceniania uczniów ze SPE:

Indywidualizacja podejścia w ocenianiu:

Dla uczniów ze SPE istotne jest dostosowanie metody i formy oceniania do ich indywidualnych potrzeb. Niektórzy uczniowie mogą wymagać dostosowanego czasu na rozwiązanie zadań, inne metody komunikacji lub zmodyfikowanych treści.

• Istotne będzie dostosowanie sposoby sprawdzania wiedzy i umiejętności uczniów. Na przykład w przypadku uczniów z dysleksją rozwojową będą to np. testy jednokrotnego wyboru, zadania z lukami, odpowiedzi ustne.
• W przypadku uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną będą to formy praktycznego działana, zadania oparte o wizualizację, odpowiedzi ustne lub polegające na podkreśleniu lub zaznaczeniu właściwej odpowiedzi, często po uprzednim przeczytaniu polecenia lub treści zadania, objaśnieniu polecenia itd.
• Ważny też w przypadku wszystkich uczniów jest czas przewidziany na wykonanie zadania, uwzględnienie tempa pracy ucznia, ilość zadań, właściwie skonstruowane polecenia i komunikaty. 

Takie formy oceniania, czy sprawdzania wiedzy u umięjętności uczniów wynikają ze specyfiki funkcjonowania tych uczniów.

Cele edukacyjne:

Ocenianie powinno być skoncentrowane na osiągnięciach uczniów w zakresie ich indywidualnych celów edukacyjnych. Ważne jest, aby określić cele, które są dostosowane do możliwości ucznia. Pamiętać należy, że cele powinny być mierzalne, podzielone na etapy, krótkoterminowe, tak żeby uczeń miał szybkie poczucie sukcesu i sprawstwa i tym samym motywację do podejmowania kolejnych wyzwań. 

Różnorodność ocen i przestrzeni do oceniania:

Uczniowie ze SPE mogą wykazywać różnorodne zdolności i talenty. Ocenianie powinno uwzględniać różne formy wyrażania się, takie jak prace pisemne, projekty, prezentacje ustne czy praktyczne zadania. Dostrzegajmy potencjał, zaangażowanie, wkład pracy włożony w wykonywane zadanie i motywację uczniów.

Świetnie w pracy z uczniami ze SPE sprawdzi sie Ocenianie Kształtujące, a szczególnie jego elementy takie jak: cele w języku ucznia, kryteria sukcesu i Informacja Zwrotna. 

Monitorowanie postępów:

Regularne monitorowanie postępów jest kluczowe. Nauczyciele powinni śledzić, jak dobrze uczniowie radzą sobie z realizacją celów edukacyjnych i dostosowywać na bieżąco metody i formy pracy, ale przede wszystkim sposoby oraz formy oceniania.

Wsparcie dodatkowe:

Uczniowie ze SPE mogą wymagać dodatkowego wsparcia, zarówno w zakresie nauczania, jak i oceniania. Czasami będą potrzebne konkretne wytyczne, zagadnienia lub konkretne zadania, które uczeń dużo wcześnej musi przepracować samodzielnie.  Mogą być to być także:

• plany aktywności
• instrukcje
• szablony
• schematy
• czeklisty
• wizualizacje
• wzory
• podpowiedzi słowne, gestem czy wizualne
• możliwość korzystania ze słownika ortograficznego, tabliczki mnożenia lub kalkulatora

Zaangażowanie rodziców:

Współpraca z rodzicami jest kluczowa dla sukcesu uczniów ze SPE. Nauczyciele powinni regularnie informować rodziców o postępach ucznia, a rodzice mogą dostarczyć dodatkowe informacje na temat indywidualnych potrzeb swojego dziecka. Warto prosić uczniów o wsparcie w zakresie realizacji konkretnych treści, ich powtarzanie i utrwalanie w warunkach domowych w trakcie zabawy, czy codziennych czynności życia domowego i społecznego. 

Warto także ustalić z rodzicami kanał komunikacji i sposoby gromadzenia ważnych materiałów, zagadnień i ćwiczeń, które będą przydatne w procesie utrwalania i powtarzania zrealizowanych treści na zajęciach. Świetnym narzędziem będzie aplikacja WAKELT, pozwalająca na gromadzenie, porządkowanie i udostępnianie kolekcji materiałów.

Dostosowanie narzędzi oceniania:

Narzędzia oceniania powinny być dostosowane do umiejętności i potrzeb uczniów ze SPE. To może obejmować modyfikacje sposobów przeprowadzania egzaminów, dostosowanie arkuszy egzaminacyjnych, sprawdzianów, kartkówek,  użycie technologii wspomagających. 

Warto wykorzystywać także lubiane przez uczniów aktywności takie jak:

• gry planszowe
• tarcze spinnerowe
• grę kaboom
• zadania kubeczkowe
• kolorowe karty i etykiety
• gry typu bingo
• fiszki
• rozwiązywanie quizów obrazkowych online
• słuchanie, ale też nagrywanie odpowiedzi za pomocą na przykład takich narzędzi jak vocaroo
• dobble i inne narzędzia.

Przykładowe zasady oceniania:

Zasady oceniania:

Oceniając postępy dziecka, należy wziąć pod uwagę nie tylko jego predyspozycje, ale i konstrukcję psychiczną oraz:

• zaangażowanie i włożony w pracę wysiłek,
• umiejętność stawiania pytań i formułowania problemów,
• stopień opanowania materiału,
• umiejętność pracy w zespole,
• stosunek i przygotowanie ucznia do przedmiotu,
• aktywność,
• wkład pracy ucznia,
• motywację do pracy,
• możliwości ucznia,
• progres od punktu wyjściwego,
• regres funkcji poznawczych i potencjał intelektualny,
• samodzielność w działaniu.
• należy dostosować kryteria sukcesu (NACOBEZU) ze względu na wolniejszy rozwój. 

Podczas sprawdzianów i kartkówek należy dostosować wymagania poprzez:

• przygotowanie większej liczby zadań łatwiejszych niż trudniejszych,
• dać wybór uczniowi zadań, które chce wykonać,
• w razie potrzeby wyjaśnianie poleceń,
• zmniejszenie liczby zadań do wykonania w przewidzianym dla całej klasy czasie lub wydłużenia czasu pracy dziecka,
• wdrażanie do samokontroli i autokorekty wykonanych działań,
• stosowanie wizualizacji, instrukcji i planów aktywności,
• przygotować testy wyboru zamiast pisemnych prac,
• przygotować teksty z lukami,
• pozwolić np. tylko na ustane sprawdzanie wiedzy, albo tylko na pisemne,
• w przypadku uczniów niepełnosprawnych intelektualnie opierać się na praktycznym działaniu,
• zadania polegające na łączeniu lub podkreślaniu odpowiedzi,
• zróżnicowanie form sprawdzania wiadomości.

Należy stosować różnorodne formy oceniania: 

• pochwały,
• oceny słowne,
• oceny wyrażone cyfrą,
• plusy. 

Dobrą praktyką jest uwzględnienie i zapisanie w Statucie szkoły zasad i sposobów oceniania uczniów ze SPE, w tym konieczności konstruowania dostosowań wymagań edukacyjnych.

Proponowane strony publikacje poszerzające temat sprawdzania wiedzy i umiejętności uczniów ze SPE.

Pamiętajmy, że sprawdzanie wiedzy i umiejętności uczniów jest jednym z obszarów dostosowań wymagań edukacyjnych. Każdy nauczyciel ma obowiązek dostosowywać wymagania edukacyjne.

Wymagania edukacyjne dostosowuje się do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia:

1) posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego - na podstawie tego orzeczenia oraz ustaleń zawartych w indywidualnym programie edukacyjno-terapeutycznym, 

2) posiadającego orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania - na podstawie tego orzeczenia;

3) posiadającego opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej,      o specyficznych trudnościach w uczeniu się na podstawie tej opinii;

4) nieposiadającego orzeczenia lub opinii, który jest objęty pomocą psychologiczno-pedagogiczną w szkole - na podstawie rozpoznania indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz indywidualnych możliwości psychofizycznych ucznia dokonanego przez nauczycieli i specjalistów;

5) posiadającego opinię lekarza o ograniczonych możliwościach wykonywania przez ucznia określonych ćwiczeń fizycznych na zajęciach wychowania fizycznego - na podstawie tej opinii.

Więcej o dostosowaniach przeczytasz TUTAJ

Polecamy także naszą kompleksową publikację na temat dostosowań i gotowe przykłady oparte o konkretną dysfunkcję lub niepełnosprawność ucznia.

 

Publikacja dostępna TUTAJ

Prowadzimy także kompleksowe szkolenia w zakresie oceniania i dostosowań wymagań edukacyjnych. 

NODN OFERTA

Polecamy ofertę szkoleń:

BAZGROLNIK ZIMA DOSTĘPNY TUTAJ

KOMPLEKSOWA POMOC W PRACY Z UCZNIEM Z UMIARKOWANĄ I ZNACZNĄ NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ

Jeżeli prowadzisz zajęcia w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej, skorzystaj z kompleksowego wsparcia w postaci: 

• programu zajęć, 
• przykładowych wpisów do dziennika,
• przykładowych ćwiczeń,
• oceny efektywności,
• gotowych zadań.

Szczegóły TUTAJ	Szczegóły TUTAJ	Szczegóły TUTAJ

Jeżeli prowadzisz zajęcia rewalidacyjne skorzystaj z kompleksowego wsparcia w postaci: 

• programu zajęć, 
• przykładowych wpisów do dziennika,
• przykładowych ćwiczeń,
• oceny efektywności,
• gotowych zadań.

Szczegóły TUTAJ	Szczegóły TUTAJ	Szczegóły TUTAJ

W ofercie mamy również teczki pedagoga specjalnego, zawierające niezbędną dokumentację do edycji oraz wskazówki, materiały i porady.

Szczegóły TUTAJ	Szczegóły TUTAJ	Szczegóły TUTAJ

Szczegóły TUTAJ	Szczegóły TUTAJ

Dla nauczycieli współorganizujących kształcenie niezbędna dokumentację wraz z materiałami do pracy zawiera TECZKA NAUCZYCIELA WSPÓŁORGANIZUJĄCE.

Szczegóły TUTAJ	Szczegóły TUTAJ

Od wielu lat jesteśmy ekspertkami do spraw awansu zawodowego, swoją praktyczną wiedzę wykorzystałyśmy w publikacjach będących kompleksowym wsparciem dla nauczycieli na ścieżce awansu zawodowego.  Zawierają one niezbędne informacje wraz z dokumentacją do edycji.

Szkolenia Rad Pedagogicznych TUTAJ