Specjalni

Światowy Dzień Świadomości Autyzmu – Inspiracje dla przedszkoli i szkół

Poniżej znajdziesz pomysły na aktywności podzielone na przedszkole i szkołę, które pomogą dzieciom i młodzieży lepiej zrozumieć autyzm, empatię oraz różnorodność.

PRZEDSZKOLE

„Świat w innych kolorach” – Zabawa sensoryczna

📌 Opis: Każde dziecko otrzymuje kolorowe okulary (można je zrobić z folii celofanowej), rękawiczki lub słuchawki wygłuszające. Przez kilka minut dzieci wykonują proste zadania, np. układanie klocków, malowanie, przelewanie wody, aby doświadczyć, jak inaczej może wyglądać percepcja rzeczywistości.
Cel: Zrozumienie, że świat może być odbierany inaczej przez osoby w spektrum autyzmu.
Materiały: Kolorowe folie, rękawiczki, słuchawki, kartki do rysowania.

„Niebieski/wielokolorowy dzień” – wspólne tworzenie symboli

📌 Opis: Dzieci przychodzą ubrane na niebiesko/kolorowo, dekorują salę balonami, malują niebieskie serca, motyle i inne symbole. Można zrobić „niebieską ścieżkę sensoryczną” z różnych materiałów (gąbka, folia bąbelkowa, dywanik).
Cel: Budowanie poczucia wspólnoty oraz utożsamienie się z inicjatywą.
Materiały: Balony, farby, brystol, materiały sensoryczne.

„Usłysz mnie!” – Karty komunikacyjne

📌 Opis: Dzieci uczą się, jak można komunikować się bez słów – np. za pomocą obrazków, gestów czy piktogramów (PECS). Wspólne tworzenie prostych kart komunikacyjnych do zabaw w grupie.
Cel: Nauka alternatywnych metod komunikacji.
Do pobrania: Można skorzystać z darmowych piktogramów np. z www.boardmakeronline.com lub www.pictogramy.pl.

Gotowe materiały i prezentacje znajdziesz na blogu: Rozumiemy się bez słów

„Autyzm to supermoce” – czytanie książek i bajek

📌 Opis: Nauczyciel czyta dzieciom książeczki o autyzmie i różnorodności, a potem omawia ich treść. Można wykorzystać np.:

„Kto tu rządzi?” – opowieść o chłopcu w spektrum autyzmu.
„Kosmita” (R. Jędrzejewska-Wróbel) – historia dziecka, które widzi świat inaczej.
Bajki edukacyjne np. „Jaś i jego niezwykły świat” (dostępne na YouTube).

Cel: Rozwijanie empatii i świadomości.
Dostępne bajki na YouTube

Lista filmów na temat spektrum autyzmu TUTAJ

SZKOŁA PODSTAWOWA

„Zrozum mnie” – symulacje autystycznych doświadczeń

📌 Opis: Uczniowie wykonują proste ćwiczenia:

Próbują czytać tekst, gdy w tle grają różne dźwięki (hałas, rozmowy, muzyka).
Rysują coś, gdy ich ręka jest owinięta w folię bąbelkową.
Słuchają instrukcji wydawanych bardzo szybko i niewyraźnie.
Cel: Doświadczenie trudności w przetwarzaniu bodźców i komunikacji.
Materiały: Telefon do odtwarzania dźwięków, folia, kartki.

„Mam kolegę w spektrum” – filmy edukacyjne

📌 Opis: Uczniowie oglądają krótki film, a następnie rozmawiają o wrażeniach.
Propozycje filmów:

„Amazing Things Happen” – świetny animowany film o autyzmie.
„Nie jestem kosmitą” – polski film edukacyjny dla dzieci.
„Autyzm – co to znaczy?” – krótkie materiały na YouTube.

Cel: Uświadomienie uczniom, jakie wyzwania mają osoby w spektrum autyzmu.
Do obejrzenia: „Amazing Things Happen” (YouTube)

Inne filmy dostępne TUTAJ

„Komunikacja bez słów” – warsztaty o AAC

📌 Opis: Uczniowie poznają sposoby porozumiewania się osób niemówiących: używanie obrazków, aplikacji do komunikacji, gestów. Mogą spróbować napisać wiadomość za pomocą symboli.

Cel: Nauka alternatywnych sposobów komunikacji.
Przykładowe aplikacje: LetMeTalk, CBoard, Proloquo2Go.

„Niebieskie puzzle” – wspólny plakat świadomości

📌 Opis: Każdy uczeń dostaje element układanki (np. wydrukowany pusty kawałek puzzla), na którym rysuje lub pisze, jak rozumie różnorodność i akceptację. Następnie wszystkie puzzle tworzą wspólny plakat.

Cel: Promowanie integracji i akceptacji.
Materiały: Wzór puzzli do wydruku: do pobrania tutaj

Link do folderu z puzzlami znajdziesz TUTAJ

„Nasza Wspólna Mozaika” – Projekt artystyczny

📌 Opis:
Każdy uczeń dostaje kawałek kartki i rysuje na niej coś, co ma wspólnego z kolegą/koleżanką w spektrum (np. ulubiony kolor, zainteresowania, sposób spędzania czasu). Następnie wszystkie kartki są układane w jedną wielką mozaikę – symbol tego, że wszyscy jesteśmy różni, ale razem tworzymy całość.

Cel: Pokazanie, że mimo różnic mamy też wiele wspólnego i możemy się uzupełniać.
Materiały: Papier kolorowy, farby, kredki, nożyczki, klej.
Modyfikacja: Można wykorzystać klocki LEGO lub puzzle – każdy uczeń ozdabia swój klocek i potem łączą je w jedną konstrukcję.

„Ja też tak mam!” – Gra integracyjna

📌 Opis:
Nauczyciel lub uczeń losuje zdania zaczynające się od „Ja też…”, np.:

„Ja też czasem nie lubię głośnych dźwięków.”
„Ja też mam ulubiony temat, o którym mogę mówić godzinami.”
„Ja też wolę czasem być sam.”

Każdy, kto się z tym zgadza, podnosi rękę lub podchodzi do ściany „Zgadzam się”. Następnie uczestnicy dzielą się refleksjami – czy ktoś w spektrum autyzmu może mieć podobne odczucia?

Cel: Uświadomienie uczniom, że autyzm nie jest czymś „innym”, ale częścią spektrum ludzkich doświadczeń.
Materiały: Kartki z pytaniami, przestrzeń do przemieszczania się.
Modyfikacja: Można zrobić wersję ruchową – kto się zgadza, skacze, robi przysiad, podnosi rękę itp.

„Zadanie na supermoce” – Wymiana talentów

📌 Opis:
Każdy uczeń (także kolega/koleżanka w spektrum) zapisuje na karteczce jedną swoją mocną stronę, coś, co dobrze robi (np. „Szybko liczę w pamięci”, „Znam dużo o dinozaurach”, „Rysuję piękne postacie”, „Zawsze dotrzymuję słowa”). Następnie w parach lub małych grupach uczniowie uczą się od siebie nawzajem danej umiejętności lub dzielą się ciekawostkami.

Cel: Pokazanie, że każdy ma mocne strony i warto uczyć się od siebie nawzajem.
Materiały: Karteczki, długopisy.
Modyfikacja: Można stworzyć „Tablicę Supermocy” w klasie i zapisywać tam różne umiejętności uczniów.

Jakie to uczucie?” – Eksperyment empatyczny

📌 Opis:
Uczniowie w parach wykonują zadania z ograniczeniami, które mogą przypominać wyzwania osób w spektrum autyzmu. Przykłady:

Zamiana ról: Jedna osoba mówi bardzo szybko i chaotycznie, druga musi zrozumieć przekaz.
Zadanie z hałasem: W tle gra głośna muzyka, a uczniowie muszą skupić się na czytaniu tekstu.
Przeciążenie sensoryczne: Jedna osoba zamyka oczy i wykonuje proste zadanie tylko na podstawie wskazówek drugiej osoby.

Po każdym zadaniu uczniowie zapisują, jakie emocje im towarzyszyły. Następnie omawiają, jak czują się osoby w spektrum autyzmu w codziennych sytuacjach.

Cel: Zwiększenie empatii i zrozumienia dla odmiennych sposobów odbierania świata.
Materiały: Karteczki z zadaniami, odtwarzacz muzyki.
Modyfikacja: Można zrobić wersję z opaskami na oczy, rękawiczkami lub innymi ograniczeniami sensorycznymi.

„Co nas łączy?” – Wywiad z kolegą/koleżanką

📌 Opis:
Uczniowie w parach przeprowadzają mini-wywiady z kolegą/koleżanką, zadając pytania o zainteresowania, ulubione przedmioty, sposoby spędzania wolnego czasu. Następnie prezentują wyniki w formie plakatu „Mamy wspólne pasje!”, na którym wypisują, co ich łączy.

Cel: Zbudowanie więzi i przełamanie barier w relacjach.
Materiały: Kartki, długopisy, kredki.
Modyfikacja: Można nagrać krótkie wideo, w którym uczniowie mówią, co mają wspólnego z kolegami w spektrum.

Karta do pobrania TUTAJ

Medal za Supermoce!

Dla mojego kolegi/koleżanki w spektrum autyzmu

📌 Opis aktywności:
Każdy uczeń w klasie przygotowuje personalizowany medal dla kolegi/koleżanki w spektrum autyzmu. Medal przyznawany jest za jego wyjątkowe zdolności i supermoce, np.:

✨ Medal za niezwykłą pamięć – dla kogoś, kto pamięta mnóstwo ciekawostek i detali.
🎨 Medal za wyjątkową kreatywność – jeśli ktoś świetnie rysuje lub tworzy niesamowite konstrukcje z klocków.
📚 Medal za ogromną wiedzę o… – jeśli ktoś zna się na dinozaurach, planetach czy komputerach.
🧩 Medal za niezwykłą dokładność – dla osoby, która świetnie radzi sobie z układankami, wzorami lub schematami.
🤝 Medal za lojalność i uczciwość – dla kogoś, kto zawsze mówi prawdę i jest szczery.

Cel aktywności:

Podkreślenie mocnych stron i talentów uczniów w spektrum.
Wzmocnienie pozytywnej samooceny.
Budowanie akceptacji i integracji w grupie.

Materiały:

Szablon medalu (np. do wydrukowania i pokolorowania).
Karton, złoty papier, brokat, kolorowe flamastry.
Wstążka do zawieszenia.

Modyfikacja:

Można zrobić ceremonię wręczenia medali – każdy uczeń w klasie dostaje medal za swoją supermoc, pokazując, że każdy ma coś wyjątkowego.
Można zrobić wersję wirtualną – uczniowie tworzą medale w Canva lub innym programie graficznym.

Medale do edycji w Canva i pobrania TUTAJ