Specjalni

Pedagog specjalny to specjalista, którego zadania daleko wykraczają poza tradycyjne postrzeganie pracy pedagoga szkolnego. Jego głównym celem jest wspieranie uczniów o zróżnicowanych potrzebach edukacyjnych – zarówno tych z orzeczeniami o potrzebie kształcenia specjalnego, jak i uczniów przeżywających trudności emocjonalne, społeczne czy wychowawcze. Obecność pedagoga specjalnego w szkole czy przedszkolu to realna pomoc dla ucznia, rodzica i całego zespołu nauczycieli.

Obowiązki pedagoga specjalnego

Zadania pedagoga specjalnego są określone w przepisach prawa, w tym w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej w sprawie pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Należą do nich m.in.:

Rozpoznawanie potrzeb uczniów – prowadzenie obserwacji na lekcjach, przerwach, w trakcie zajęć dodatkowych; analiza zachowań, trudności emocjonalnych i edukacyjnych.
Współpraca w zespołach ds. uczniów z orzeczeniem – aktywny udział w opracowywaniu i modyfikowaniu IPET-ów oraz wielospecjalistycznych ocen poziomu funkcjonowania ucznia.
Wsparcie nauczycieli i wychowawców – pomoc w doborze metod pracy, strategii dydaktycznych i wychowawczych, dostosowaniach wymagań edukacyjnych.
Praca z uczniem – zajęcia rewalidacyjne, kompensacyjno-korekcyjne, a także bieżące wsparcie podczas lekcji i przerw.
Współpraca z rodzicami – udzielanie wskazówek dotyczących aktywności w domu, kontynuacji terapii oraz budowania właściwych relacji w rodzinie.
Współpraca z dyrektorem szkoły – wsparcie w organizacji pracy szkoły, współpracy z poradnią psychologiczno-pedagogiczną oraz planowaniu doskonalenia nauczycieli.
Budowanie sieci wsparcia – kontakt z organizacjami i instytucjami działającymi na rzecz osób z niepełnosprawnościami, organizacja warsztatów czy szkoleń dla rady pedagogicznej.

Plan pracy pedagoga specjalnego

Na prośbę dyrektora szkoły lub przedszkola pedagog specjalny może opracować plan pracy, oparty na zadaniach określonych w rozporządzeniu. Taki dokument jest cennym narzędziem organizującym działania w skali roku szkolnego. Uwzględnia m.in.:

priorytety wynikające z potrzeb uczniów,
harmonogram działań diagnostycznych i obserwacji,
formy współpracy z nauczycielami i specjalistami,
plan wsparcia dla rodziców,
współpracę z instytucjami zewnętrznymi.

Plan pracy nie jest dokumentem zamkniętym – może być modyfikowany w zależności od bieżących potrzeb uczniów i szkoły.

Przykłady współpracy pedagoga specjalnego

Z nauczycielami przedmiotów: pedagog specjalny może wspólnie analizować wyniki edukacyjne uczniów, podpowiadać, jak dostosować zadania, tempo pracy czy formy oceniania. Przykładem może być przygotowanie uproszczonych instrukcji do zadań matematycznych lub wsparcie w tworzeniu kart pracy dla ucznia z dysleksją.

Z wychowawcą klasy: wspólne działania wychowawcze, np. opracowanie zasad klasowych wspierających ucznia z trudnościami emocjonalnymi, czy prowadzenie godzin wychowawczych na temat akceptacji różnorodności w klasie.

Z dyrektorem szkoły: pedagog specjalny może doradzać w zakresie organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej, wskazywać konieczność dodatkowych szkoleń dla nauczycieli, a także wspierać w kontaktach z poradnią psychologiczno-pedagogiczną czy fundacjami.

Dlaczego ta rola jest niezbędna?

Dzięki pedagogowi specjalnemu szkoła staje się miejscem bardziej przyjaznym dla wszystkich uczniów – nie tylko tych ze specjalnymi potrzebami. Jego obecność umożliwia szybką reakcję na trudności, lepsze planowanie pracy całego zespołu nauczycieli oraz skuteczniejsze wsparcie rodziców. Współczesna szkoła jest coraz bardziej zróżnicowana – dlatego rola pedagoga specjalnego jest dziś kluczowa dla jakości edukacji i wychowania.

Jak zaplanować pracę i napisać swój plan?

Jak zaplanować pracę pedagoga specjalnego i przygotować plan pracy?

Przeanalizuj przepisy prawa
- Skorzystaj z Rozporządzenia MEN dotyczącego pomocy psychologiczno-pedagogicznej i kształcenia specjalnego.
- Wypisz obowiązki pedagoga specjalnego – będą one podstawą do tworzenia planu.
Poznaj specyfikę szkoły lub przedszkola
- Uwzględnij liczbę uczniów z orzeczeniami.
- Przeanalizuj aktualne problemy i potrzeby przedszkola i szkoły (np. trudności emocjonalne, zachowania problemowe, potrzeba integracji klas).
Skonsultuj się z dyrektorem i nauczycielami
- Ustal priorytety na dany rok szkolny.
- Dowiedz się, jakie są oczekiwania dyrektora oraz jakie wsparcie potrzebują nauczyciele i wychowawcy.
Rozpisz plan w układzie rocznym i miesięcznym
- Najlepiej podziel plan na miesiące, dostosowując go do:
  - kalendarza pracy szkoły (początek i koniec roku szkolnego, ferie, egzaminy, zebrania rodziców),
  - wydarzeń okolicznościowych (Dzień Autyzmu, Dzień Dziecka, akcje integracyjne),
  - terminów nadzoru pedagogicznego (klasyfikacja śródroczna i roczna, opracowywanie WOPFU i IPET).
Uwzględnij kluczowe zadania w każdym miesiącu
- Obserwacje uczniów na lekcjach i przerwach.
- Spotkania zespołów ds. uczniów z orzeczeniem.
- Wsparcie nauczycieli w dostosowaniach i metodach pracy.
- Współpraca z rodzicami – konsultacje, wskazówki do pracy w domu.
- Współpraca z instytucjami zewnętrznymi i poradnią psychologiczno-pedagogiczną.
Zaplanuj dokumentację
- Terminy przygotowywania i aktualizacji WOPFU, IPET, kart obserwacji.
- Dokumentowanie działań w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej.
- Sprawozdania półroczne i roczne z realizacji planu.
Wprowadź elastyczność
- Zaplanuj działania stałe (np. obserwacje, zajęcia rewalidacyjne) i działania zmienne – reagujące na bieżące sytuacje w szkole.
- Zostaw przestrzeń na sytuacje nagłe (np. nowe orzeczenia, interwencje kryzysowe).
Monitoruj i modyfikuj plan

Co kilka miesięcy sprawdź realizację zaplanowanych działań.
W razie zmiany potrzeb uczniów lub szkoły – aktualizuj plan.

Wchodząc na przeciw oczekiwaniom opracowałyśmy przykładowy, wzorcowy plan pracy.

Polecamy także nasze kompleksowe wsparcie dla pedagogów specjalnych- 4 teczki z przykładową dokumentacją, wzorami dokumentów do edycji, inspiracje itd.

TECZKI PEDAGOGA SPECJALNEGO

Pomocne materiały w pracy z uczniami ze SPE

Jeżeli prowadzisz zajęcia w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej, skorzystaj z kompleksowego wsparcia w postaci:

programu zajęć,
przykładowych wpisów do dziennika,
przykładowych ćwiczeń,
oceny efektywności,
gotowych zadań.


Szczegóły TUTAJ	Szczegóły TUTAJ	Szczegóły TUTAJ

Jeżeli prowadzisz zajęcia rewalidacyjne skorzystaj z kompleksowego wsparcia w postaci:

programu zajęć,
przykładowych wpisów do dziennika,
przykładowych ćwiczeń,
oceny efektywności,
gotowych zadań.


Szczegóły TUTAJ	Szczegóły TUTAJ	Szczegóły TUTAJ

W ofercie mamy również teczki pedagoga specjalnego, zawierające niezbędną dokumentację do edycji oraz wskazówki, materiały i porady.


Szczegóły TUTAJ	Szczegóły TUTAJ	Szczegóły TUTAJ


Szczegóły TUTAJ	Szczegóły TUTAJ

Dla nauczycieli współorganizujących kształcenie niezbędna dokumentację wraz z materiałami do pracy zawiera TECZKA NAUCZYCIELA WSPÓŁORGANIZUJĄCE.


Szczegóły TUTAJ	Szczegóły TUTAJ

Od wielu lat jesteśmy ekspertkami do spraw awansu zawodowego, swoją praktyczną wiedzę wykorzystałyśmy w publikacjach będących kompleksowym wsparciem dla nauczycieli na ścieżce awansu zawodowego. Zawierają one niezbędne informacje wraz z dokumentacją do edycji.