Specjalni

Coraz więcej dzieci i uczniów potrzebuje wsparcia terapeutów i specjalistów w zakresie korygowania i kompensowania różnych obszarów rozwojowych i funkcji poznawczych.

Dlatego w przedszkolach i szkołach organizuje się między innymi zajęcia korekcyjno-kompensacyjne.

Czym są te zajęcia?

Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne to jedna z form zajęć specjalistycznych w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej.
Regulują je m.in. Rozporządzenie MEN z 9 sierpnia 2017 r. (tekst jednolity), które określa zasady organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej.
Zajęcia są dobrowolne i bezpłatne.
Prowadzą je nauczyciele lub specjaliści z kwalifikacjami do terapii pedagogicznej.

Dla kogo są zajęcia korekcyjno-kompensacyjne

Według regulacji i praktyki, zajęcia te są przewidziane dla dzieci/uczniów:

z zaburzeniami rozwojowymi — np. niedosłyszące, niewidome, z niepełnosprawnością ruchową, intelektualną, zaburzeniami ze spektrum autyzmu itd.
z odchyleniami rozwojowymi — np. inteligencja poniżej przeciętnej, pewne deficyty rozwojowe, opóźniony rozwój psychoruchowy.
ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się — dysleksja, dysgrafia, dysortografia, dyskalkulia.

Ale także:

dzieci, które nie są formalnie zdiagnozowane, ale które mają trudności szkolne wymagające indywidualnego podejścia, np. z koncentracją, z motywacją, z poczuciem własnej wartości.
dzieci ze środowisk dysfunkcyjnych lub takich, gdzie czynniki środowiskowe ograniczają rozwój.

Jakie obszary się usprawnia na zajęciach korekcyjno-kompensacyjnych?

Na zajęciach KK terapeuta pedagogiczny może pracować nad wieloma funkcjami i umiejętnościami. Poniżej kluczowe obszary:


W ramach zajęć korekcyjno-kompensacyjnych terapeuci i nauczyciele pracują nad kilkoma kluczowymi obszarami rozwoju dziecka. Pierwszym z nich są funkcje percepcyjno-motoryczne, które obejmują między innymi percepcję wzrokową i słuchową, koordynację wzrokowo-ruchową, orientację przestrzenną oraz grafomotorykę. W tym obszarze ważna jest również sprawność manualna, a także motoryka duża i mała, które mają ogromne znaczenie dla późniejszej nauki pisania, rysowania czy wykonywania codziennych czynności. Drugim istotnym obszarem są procesy poznawcze, a więc uwaga, koncentracja, pamięć, myślenie, analiza i synteza oraz spostrzegawczość. To właśnie te funkcje odpowiadają za zdolność dziecka do uczenia się, zapamiętywania nowych treści, logicznego łączenia faktów czy rozwiązywania problemów. Ćwiczenia rozwijające ten obszar sprzyjają lepszej organizacji pracy umysłowej oraz skuteczniejszemu przyswajaniu wiedzy. Na zajęciach korekcyjno-kompensacyjnych usprawnia się również czytanie i pisanie. Dzieci uczą się czytać ze zrozumieniem, ćwiczą poprawną pisownię i ortografię oraz doskonalą swoje pismo. Ważne są tu zarówno techniczne aspekty, jak grafomotoryka, jak i umiejętność właściwego rozumienia treści. Kolejny obszar to matematyka, w ramach której rozwija się umiejętności liczenia, rozumienie relacji liczbowych czy opanowywanie podstawowych pojęć matematycznych. Ćwiczenia w tym zakresie pozwalają wyrównywać braki edukacyjne i budować solidne podstawy dalszej nauki. Nie można zapominać także o sferze emocjonalnej i społecznej. Dlatego w ramach zajęć koryguje się i wspiera motywację, emocje oraz kompetencje społeczno-emocjonalne. Celem jest wzmacnianie wiary we własne możliwości, budowanie poczucia własnej wartości, nauka radzenia sobie ze stresem, a także rozwijanie umiejętności współpracy i skutecznej komunikacji. Wreszcie bardzo istotne jest odniesienie się do orzeczeń i trudności specjalnych. Jeśli dziecko posiada opinię lub orzeczenie z poradni psychologiczno-pedagogicznej, terapeuta powinien korzystać z zawartych tam zaleceń, a także uwzględniać zarówno mocne, jak i słabe strony dziecka. Dzięki temu zajęcia mają charakter spersonalizowany i odpowiadają na realne potrzeby ucznia.

W ramach zajęć korekcyjno-kompensacyjnych terapeuci i nauczyciele pracują nad kilkoma kluczowymi obszarami rozwoju dziecka.

Pierwszym z nich są funkcje percepcyjno-motoryczne, które obejmują między innymi percepcję wzrokową i słuchową, koordynację wzrokowo-ruchową, orientację przestrzenną oraz grafomotorykę. W tym obszarze ważna jest również sprawność manualna, a także motoryka duża i mała, które mają ogromne znaczenie dla późniejszej nauki pisania, rysowania czy wykonywania codziennych czynności.

Drugim istotnym obszarem są procesy poznawcze, a więc uwaga, koncentracja, pamięć, myślenie, analiza i synteza oraz spostrzegawczość. To właśnie te funkcje odpowiadają za zdolność dziecka do uczenia się, zapamiętywania nowych treści, logicznego łączenia faktów czy rozwiązywania problemów. Ćwiczenia rozwijające ten obszar sprzyjają lepszej organizacji pracy umysłowej oraz skuteczniejszemu przyswajaniu wiedzy.

Na zajęciach korekcyjno-kompensacyjnych usprawnia się również czytanie i pisanie. Dzieci uczą się czytać ze zrozumieniem, ćwiczą poprawną pisownię i ortografię oraz doskonalą swoje pismo. Ważne są tu zarówno techniczne aspekty, jak grafomotoryka, jak i umiejętność właściwego rozumienia treści.

Kolejny obszar to matematyka, w ramach której rozwija się umiejętności liczenia, rozumienie relacji liczbowych czy opanowywanie podstawowych pojęć matematycznych. Ćwiczenia w tym zakresie pozwalają wyrównywać braki edukacyjne i budować solidne podstawy dalszej nauki.

Nie można zapominać także o sferze emocjonalnej i społecznej. Dlatego w ramach zajęć koryguje się i wspiera motywację, emocje oraz kompetencje społeczno-emocjonalne. Celem jest wzmacnianie wiary we własne możliwości, budowanie poczucia własnej wartości, nauka radzenia sobie ze stresem, a także rozwijanie umiejętności współpracy i skutecznej komunikacji.

Wreszcie bardzo istotne jest odniesienie się do orzeczeń i trudności specjalnych. Jeśli dziecko posiada opinię lub orzeczenie z poradni psychologiczno-pedagogicznej, terapeuta powinien korzystać z zawartych tam zaleceń, a także uwzględniać zarówno mocne, jak i słabe strony dziecka. Dzięki temu zajęcia mają charakter spersonalizowany i odpowiadają na realne potrzeby ucznia.

Jak organizować zajęcia korekcyjno- kompensacyjne?

Kilka ważnych wskazówek praktycznych:

Liczba uczestników: maksymalnie 5 osób w grupie.
Czas trwania pojedynczej sesji: przeważnie 45 minut, choć można modyfikować, jeśli jest uzasadnione.
Na początku: diagnoza, obserwacja, rozmowa z dzieckiem i rodzicami, analiza opinii poradni (jeśli istnieje).
Metody pracy: aktywizujące, zróżnicowane — gry, zabawy, wizualizacje, mapy myśli, może praca zespołowa, dyskusja, prace manualne.
Zasady, na których powinny się opierać działania: indywidualizacja, powolne stopniowanie trudności, korekcja deficytów, kompensacja, systematyczność, ciągłość (terapia przeplatana z pracą dydaktyczną).

Praktyczne przykłady ćwiczeń i aktywności

Poniżej propozycje ćwiczeń przyporządkowanych do poszczególnych obszarów. Można je adaptować do wieku i możliwości dziecka.

1. Percepcja wzrokowa i przestrzenna

Dobieranie par obrazków: według kształtu, koloru, wielkości.
Układanie obrazków z części – puzzle, mozaiki.
Szukanie brakujących elementów w obrazku.
Rysowanie po śladzie — linie, szlaczki, ornamenty, labirynty.
Ćwiczenia wzrokowo-ruchowe: podążanie oczami za poruszającym się przedmiotem, “ślady nosem” (obrysowywanie konturów nosem lub palcem).

2. Procesy poznawcze

Gry pamięciowe („memory”), układanki, sekwencje obrazków (następstwo zdarzeń).
Zestawy zadań uwagi: wyszukiwanie różnic między obrazkami, znajdowanie przedmiotów wg instrukcji „ukrytych”.
Zadania z koncentracją: segmentowane czytanie krótkich tekstów, przerwy aktywne, odróżnianie liter podobnych graficznie.

3. Czytanie, pisanie, grafomotoryka

Pisanie literek po śladzie, kopiowanie liter i słów.
Dyktando graficzne: np. „dwie kratki w dół, trzy w prawo” — rysowanie tras na kratkach.
Ćwiczenia manualne: chwytanie różnych narzędzi pisarskich, korzystanie z kredy, gąbki, malowanie palcami.

4. Matematyka

Ćwiczenia liczenia praktycznego: grupowanie przedmiotów, porównywanie ilości, proste zadania słowne.
Układanie elementów wg wzoru, sekwencji liczbowych, sortowanie przedmiotów wg cech.

5. Motywacja, emocje, umiejętności społeczne

Ćwiczenia budujące poczucie własnej wartości: np. zadania, w których dziecko może osiągnąć sukces (stopniowane trudności).
Dyskusje o tym, co się udało, co warto zmienić, jak pokonać trudności.
Prace w parach lub małych grupach – dzielenie się zadaniami, współpraca, wzmacnianie komunikacji.

Wskazówki praktyczne / pułapki

Regularność jest kluczowa — efekty przychodzą stopniowo. Jeden raz w tygodniu może być za mało, szczególnie jeśli deficyty są większe.
Stopniowanie trudności — ważne, by dziecko doświadczało zarówno sukcesów, jak i wyzwań, ale żeby nie było przytłoczone.
Dostosowywanie metod do dziecka — tempo, formy (niektóre dzieci lepiej reagują na ruch, inne na zadania słowne, inne manualne).
Motywacja i atmosfera — zachęcanie, pozytywne wzmocnienie, budowanie poczucia, że poprawa jest możliwa.
Współpraca z rodzicami — przekazanie, co robi się na zajęciach, co rodzic może powtórzyć w domu, jakie materiały, ćwiczenia.
Monitorowanie postępów — notatki, obserwacje, ewentualnie testy lub materiały diagnostyczne, analizowanie co działa, a co nie i modyfikowanie planu.

Przykładowe ćwiczenia w sytuacji trudności w czytaniu

Rozgrzewka „Głoskowe domino”
– karty z obrazkami: dziecko układa je tak, aby kolejne słowo zaczynało się głoską, na którą kończyło się poprzednie.
Analiza słuchowa
– dziel słowa na sylaby i głoski (np. „okno”, „samolot”). Dziecko klaszcze tyle razy, ile jest sylab.
Układanki wyrazowe
– pocięte na sylaby słowa (np. ma-ma, ok-no) – dziecko układa poprawne słowa i odczytuje je.
Czytanie krótkich tekstów z lukami
– tekst z brakującymi literami, np. „K_ta pi_e do la_u” → dziecko uzupełnia i czyta.
Gra „Szybkie pary”
– dopasowywanie wyrazów podobnych graficznie (kot – kto, dom – dym).

Trudności w pisaniu i grafomotoryce

Ćwiczenia manualne
– ugniatanie masy solnej/plasteliny, formowanie kulek i wałeczków.
– nawlekanie koralików na sznurek.
Rysowanie po śladzie i w labiryntach
– różne wzory szlaczków, spirale, fale, zygzaki.
Pisanie liter wieloma sposobami
– palcem po piasku, patyczkiem na tacy z kaszą manną, pisanie kredą na tablicy.
Dyktando graficzne
– nauczyciel mówi: „3 kratki w dół, 2 w prawo” – dziecko rysuje trasę w kratkach.
Pisanie krótkich zdań po śladzie, a następnie samodzielnie
– np. „Ala ma kota”.

Trudności matematyczne

Liczenie na konkretach
– przeliczanie guzików/klocków, układanie ich w zbiory po 2, 5, 10.
Porównywanie zbiorów
– „Gdzie jest więcej/mniej?”, „Który stos ma tyle samo?”
Układanie ciągów liczbowych
– 2, 4, 6, … / 10, 9, 8, … (dziecko kontynuuje sekwencję).
Zadania słowne na wesoło
– „Mama kupiła 3 jabłka i 2 gruszki. Ile owoców ma razem?”
– używanie obrazków jako pomocy.
Gra „Matematyczne memory”
– karty: na jednych działanie (3+2), na drugich wynik (5). Zadaniem jest dopasowanie par.

Jeśli potrzebujesz wsparcia w zakresie prowadzenia zajęć korekcyjno-kompensacyjnych skorzystaj z naszych szkoleń z materiałami. Kompleksowe wsparcie z przykładowymi programami do edycji, ćwiczeniami i kartami pracy.

ZAWARTOŚĆ MATERIAŁÓW SZKOLENIOWYCH:

1. Organizacja pomocy psychologiczno-pedagogicznej
2. Propozycja ćwiczeń i zabaw
3. Programy zajęć korekcyjno-kompensacyjnych
4. Przykładowe wpisy do dziennika
5. Oceny efektywności
6. Narzędzia TIK w terapii
7. Generatory kart pracy
8. Metody aktywizujące

KUPISZ TUTAJ

MATERIAŁY I SZKOLENIE DLA KLAS 1-3

MATERIAŁY I SZKOLENIE DLA KLAS 4-8

TECZKA PEDAGOGA SZKOLNEGO TUTAJ

UCZEŃ SŁABOSŁYSZĄCY TUTAJ

DZIECKO W PRZEDSZKOLU ZE SPE TUTAJ

KUPISZ TUTAJ

Aby wesprzeć pracę nauczyciela współorganizującego przygotowałyśmy szkolenie i opracowałyśmy Teczkę oraz szereg materiałów i pomocnych dokumentów do edycji. Wszystkie znajdziesz na naszej platformie szkoleniowej TUTAJ

SZKOLENIA I MATERIAŁY AWANS ZAWODOWY TUTAJ

PLANY I PROGRAMY PRACY NA NOWY ROK TUTAJ

NOWOŚCI SZKOLENIA Z MATERIAŁAMI- TECZKI

SZKOLENIA Z MATERIAŁAMI-NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ INTELEKTUALNA

ZAJĘCIA REWALIDACYJNE KLASY 1-4

KARTY PRACY ZAJĘCIA REWALIDACYJNE

NOWOŚCI SZKOLENIA Z TECZKAMI

ZAMÓW SZKOLENIE Z HIGIENY CYFROWEJ DLA NAUCZYCIELI I UCZNIÓW

Jeśli chcesz poznać podstawie aplikacje z wykorzystaniem AI, skorzystaj z naszego szkolenia oraz materiałów. KUPISZ JE TUTAJ

PRZYKŁADOWE PYTANIA I PROBLEMY NA EGZAMIN TUTAJ

Pytania na rozmowę kwalifikacyjną na stopień nauczyciela współorganizującego na stopień nauczyciela dyplomowanego TUTAJ

Polecamy naszą nowość

KOMPLEKSOWA POMOC W PRACY Z UCZNIEM Z UMIARKOWANĄ I ZNACZNĄ NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ

Ale to nie wszystko, mamy dla Was coś specjalnego!!! Fachowo przygotowane materiały i dokumentację dla każdego nauczyciela na ścieżce rozwoju zawodowego.