JAK PRACOWAĆ Z UCZNIEM Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ W STOPNIU LEKKIM?

Uczniowie  z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim charakteryzuje się istotnie niższym niż przeciętne funkcjonowaniem intelektualnym z jednocześnie współwystępującym ograniczeniem w zakresie dwóch lub więcej spośród następujących umiejętności przystosowawczych: porozumiewania się, samoobsługi, trybu życia domowego, uspołecznienia, korzystania z dóbr społeczno-kulturalnych, samodzielności, troski o zdrowie i bezpieczeństwo, umiejętności szkolnych, organizowania czasu wolnego i pracy (Kostrzewski).

Jest to zaburzenie o charakterze globalnym (wszystkie funkcje i procesy psychiczne odbiegają od normy), dlatego ich trudności w uczeniu wynikają  z zaburzeń:

•spostrzegania,

•uwagi,

•pamięci,

•myślenia,

•mowy,

•sprawności motorycznych,

•ale także procesów emocjonalnych, motywacyjnych, adaptacji społecznej.

Dzieci z niepełnosprawnością w stopniu lekkim charakteryzuje przede wszystkim niska zdolność myślenia abstrakcyjnego oraz zdolność syntetycznego ujmowania zdobytych wiadomości i wiązania ich w logiczną całość, a stąd wypływa brak umiejętności wnioskowania. (M. Grzegorzewska, Pedagogika Specjalna, 1968).

Rozpoznawanie n.i. w stopniu lekkim stwarza bardzo często problemy. Wynikają one  z podobnych objawów dziecka zaniedbanego i n.i., ponieważ często warunki środowiskowe z których wywodzi się dziecko mogą wpłynąć niekorzystnie na jego rozwój ogólny.

Większości opracowań naukowych podkreślony jest istotny wpływ nieprawidłowego funkcjonowania środowiska rodzinnego dziecka na występowanie n.i w stopniu lekkim. Pojawia się czasem określenie n.i. uwarunkowanego społecznie lub opóźnienia społecznego. 

Dzieci n.i w stopniu lekkim nie wyróżniają się swym wyglądem zewnętrznym wśród rówieśników i dopiero po wnikliwej obserwacji można zauważyć istotne odchylenia w funkcjonowaniu określonych czynników psychofizycznych.

• Spostrzeganie tych dzieci jest niedokładne, dzieci mają trudności z wyodrębnianiem istotnych szczegółów, co wiąże się ze znacznym zaburzeniem analizy i syntezy. Tok spostrzegania jest  wolny. Jan Opiat zwraca uwagę na wolniejsze tempo spostrzegania i jego zawężony zakres oraz na trudności w analizowaniu kształtu i materiału spostrzeganego przedmiotu (różnicowanie barw, odrębności przedmiotów, powiązanie w całość określonych elementów).

• Koncentracja uwagi. U uczniów z n.i. w stopniu lekkim stwierdza się obniżoną zdolność koncentracji uwagi. Ich uwaga jest krótkotrwała, mało podzielna i łatwo ulega zakłóceniu (nadmiernie odwracalna). Bardzo trudno jest skoncentrować ich uwagę zwłaszcza, gdy podejmują rozwiązanie zadań sprawiających trudności. Wzmacnianie uwagi tych uczniów jest procesem ciągłym i nie można go pomijać w trakcie realizacji działań edukacyjno-terapeutycznych.

• Pamięć. Dzieci z n.i. w stopniu lekkim mają dobrą pamięć mechaniczną (odtwarzają odtwórczo zapamiętane treści, ale nie rozumieją tego co zapamiętali. Nie potrafią wybiórczo tej wiedzy zastosować).

• Pamięć logiczna jest u nich w dużym stopniu zaburzona, co przejawia się w obserwowanych faktach:

• odtwarzanie zapamiętanych informacji odbywa się według zapamiętanej kolejności,

• mają trudności z odpytywaniem wyrywkowym, często po prostu nie rozumieją tego, czego wyuczyły się na pamięć,

• mają trudności w posługiwaniu się wyuczoną tabliczką mnożenia, bo wymaga to wybiórczego stosowania zapamiętanych wiadomości,

• potrzebują również większej liczby powtórzeń, aby utrwalić zapamiętane informacje,

 

• Mowa. rozwój mowy u dzieci n.i. w stopniu lekkim często bywa opóźniony, jednakże z uwagi na stosunkowo dobrą pamięć mechaniczną są w stanie (przy dobrej stymulacji środowiskowej) opanować znaczny zasób słownictwa, chociaż: 

• mają trudności w rozumieniu znaczenia wypowiedzi oraz w samodzielnym tworzeniu dłuższych wypowiedzi (twórcze stosowanie mowy),

• mają stosunkowo dobrze rozwiniętą mowę odtwórczą, ale słabiej funkcjonuje u nich twórczy wymiar mowy.

• Rozwój mowy u dzieci z n.i. w stopniu lekkim często bywa opóźniony, jednakże z uwagi na stosunkowo dobrą pamięć mechaniczną są w stanie przy dobrej stymulacji środowiskowej opanować znaczny zasób słownictwa. Mają natomiast trudności w rozumieniu znaczenia wypowiedzi oraz  w samodzielnym tworzeniu opowiadań ( twórcze stosowanie mowy). Częściej też w porównaniu z dziećmi w normie występują u nich wady wymowy.

• Myślenie abstrakcyjne. Osoby z n.i. w stopniu lekkim mają zaburzone myślenie abstrakcyjne, słowno-pojęciowe. Ich myślenie rozwojowe zatrzymuje się na poziomie myślenia konkretno-obrazowego, co przejawia się w trudnościach z:

•  abstrahowaniem,

•  uogólnianiem,

•  tworzeniem pojęć,

•  wnioskowaniem,

•  czy przewidywaniem (myśleniem przyczynowo- skutkowym).

• zaburzenie wyższych form myślenia w znacznym stopniu utrudnia zdobywanie wiedzy i powoduje, że pewien jej zasób jest niedostępny osobom z n.i. w stopniu lekkim.

Najczęściej występujące zaburzenia u dzieci z n.i. w stopniu lekkim, które mają znaczenie dla ich osiągnięć szkolnych, to:

• zaburzenie orientacji przestrzennej,

• niski poziom sprawności grafomotorycznej,

• słaba koncentracja uwagi,

• liczne i nasilone wady wymowy,

• wolniejsze tempo pracy,

• zaburzenia rozumienia znaczenia wypowiedzi,

• zaburzenia analizy i syntezy (wzrokowej, słuchowej, wzrokowo-słuchowej),

• trudności w rozpoznawaniu liter oraz w czytaniu,

• trudności w rozumieniu przeczytanego tekstu,

• istotnie zaburzony poziom rozumienia wszelkich reguł, zasad, definicji,

• utrudnione tworzenie pojęcia liczby,

• ograniczenia procesów pamięciowych,

• trudności w antycypacji zachowań,

• impulsywność,

• podatność na negatywne wpływy otoczenia,

• niski poziom motywacji,

• mała wrażliwość na potrzeby innych,

• częste przejawy agresji,

• trudności w orientowaniu się w stosunkach czasowych i posługiwaniu się nimi,

• kłopoty w powiązaniu nowych informacji z poprzednio zapamiętanymi,

• słaby poziom stosowania umiejętności w praktyce,

• mała samodzielność w wykonywaniu zadań,

• często występująca nadpobudliwość psychoruchowa,

• brak zrozumienia treści zadań tekstowych i trudności w ich rozwiązywaniu,

• zaburzenia wyobraźni przestrzennej utrudniające rozumienie i wykonywanie zadań geometrycznych.

Przykładowe zasady pracy z uczniami, dla których dostosowujemy wymagania edukacyjne:

• Postrzeganie konkretnego ucznia bez presji wymogów programowych, z założeniem, że

obowiązująca jest podstawa programowa kształcenia ogólnego,którą należy zrealizować w całości, ale w stopniu i w zakresie trudności zadań odpowiadających możliwościom intelektualnym ucznia.

• Zredukowanie do niezbędnego minimum tematyki o wysokim stopniu abstrakcji.

• Nauczanie oparte na konkretach, ciągłe odwoływanie się do doświadczenia dziecka.

• Umożliwianie korzystania z różnorodnych pomocy dydaktycznych (plakaty, plansze,

kalkulator, liczmany).

• Jak najczęstsze korzystanie z modeli, konkretów, okazów, liczmanów, przedmiotów

możliwych do bezpośredniego poznania, w drugiej kolejności ze słowa mówionego,

zaś najrzadziej z tekstu do przeczytania, bo często dzieci te nie czytają, ale jeśli czytają to mechanicznie bez zrozumienia.

• Rozwijanie strategii pamięciowych ucznia oraz kompensowanie braków w tym zakresie (np. nauka tworzenia notatek obrazkowych przedstawiających sekwencje niezbędnych kroków do rozwiązania zadania, określających elementy pracy, którą należy przygotować).

• Wykorzystywanie umownych znaków porządkujących pracę na lekcji, np. kolorowe karteczki, symbole (piktogramy), a także możliwe do wykorzystania symboliczne rysunki z systemów wspomagającej komunikacji.

Jakie narzędzia i pomoce wykorzystywać?

- szablony

- instrukcje

- schematy

- tablice demonstracyjne

- modele

- manipulatory

- kreatywne pomoce

- gadżety edukacyjne

- maty

- gry planszowe

- gry spinnerowe

- roboty

- nowe technologie

W pracy z uczniami z lekką niepełnosprawnością nie możemy zapomnieć o dostosowaniach wymagań edukacyjnych.

O dostosowaniach wymagań edukacyjnych przeczytasz TUTAJ

Dla uczniów z lekką niepełnosprawnością organizuje się zajęcia rewalidacyjne. 

O zajęciach rewalidacyjnych przeczytasz TUTAJ

Istotnym elementem pracy z uczniem z lekką niepełnosprawnością intelektualną będzie także TUS- Trening Umiejętności Społecznych.

O TUS przeczytasz TUTAJ

Uczniowie z lekką n. i. świetnie sprawdzają się spersonalizowane pomoce dydaktyczne.

O kreatywnych pomocach przeczytasz TUTAJ

O kreatywnych pomocach dydaktycznych w 3D przeczytasz TUTAJ

Polecamy też film na temat funkcjonowania uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną, który znajduje się na portalu Ninoteka. Teraz dostępny za darmo przez kilka dni.

Na prośbę Państwa przygotowałyśmy teczkę do pracy z uczniem z niepełnosprawnością intelektualną.

Co zawiera nasza teczka?

ZAWARTOŚĆ TECZKI: 1.Specyfika i charakterystyka funkcjonowania uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną. 2.Organizacja pracy z uczniem z z lekką niepełnosprawnością intelektualną. 3.Dostosowanie wymagań edukacyjnych. 4.WOPFU. 5.IPET. 6.Program zajęć rewalidacyjnych. 7.Program zajęć korekcyjno-kompensacyjnych. 8.Program zajęć rozwijających kompetencje emocjonalno-społeczne 9.Przykładowe aktywności i ćwiczenia do pracy z uczniem. 10.Karty pracy.

Ilość stron: 196. E-book w formacie PDF

KOMPLEKSOWA POMOC W PRACY Z UCZNIEM Z UMIARKOWANĄ I ZNACZNĄ NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ

Polecamy naszą ostatnią publikację: Sztuczna inteligencje w pracy nauczyciela i terapeuty 

Dlaczego?

bo to nieocenione wsparcie dla nauczycieli i terapeutów, którzy chcą wykorzystać nowoczesne technologie w celu ulepszenia procesu nauczania i terapii. 

🟩Dzięki praktycznym wskazówkom i przykładom, użytkownicy mogą z  łatwością dobrać odpowiednie narzędzia AI do swoich potrzeb i specyfiki pracy.

🟩W e-booku znajdziesz:

🔺opis aplikacji wykorzystujących sztuczną inteligencję;

🔺instrukcje krok po kroku;

🔺porady dotyczące tworzenia materiałów dydaktycznych z wykorzystaniem AI;

🔺przykłady wykorzystania narzędzi bazujących na sztucznej inteligencji.

E-book zawiera ponad 60 stron. 

Publikację kupisz TUTAJ

Jeżeli prowadzisz zajęcia w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej, skorzystaj z kompleksowego wsparcia w postaci: 

• programu zajęć, 
• przykładowych wpisów do dziennika,
• przykładowych ćwiczeń,
• oceny efektywności,
• gotowych zadań.

Szczegóły TUTAJ	Szczegóły TUTAJ	Szczegóły TUTAJ

Jeżeli prowadzisz zajęcia rewalidacyjne skorzystaj z kompleksowego wsparcia w postaci: 

• programu zajęć, 
• przykładowych wpisów do dziennika,
• przykładowych ćwiczeń,
• oceny efektywności,
• gotowych zadań.

Szczegóły TUTAJ	Szczegóły TUTAJ	Szczegóły TUTAJ

W ofercie mamy również teczki pedagoga specjalnego, zawierające niezbędną dokumentację do edycji oraz wskazówki, materiały i porady.

Szczegóły TUTAJ	Szczegóły TUTAJ	Szczegóły TUTAJ

Szczegóły TUTAJ	Szczegóły TUTAJ

Dla nauczycieli współorganizujących kształcenie niezbędna dokumentację wraz z materiałami do pracy zawiera TECZKA NAUCZYCIELA WSPÓŁORGANIZUJĄCE.

Szczegóły TUTAJ	Szczegóły TUTAJ

Od wielu lat jesteśmy ekspertkami do spraw awansu zawodowego, swoją praktyczną wiedzę wykorzystałyśmy w publikacjach będących kompleksowym wsparciem dla nauczycieli na ścieżce awansu zawodowego.  Zawierają one niezbędne informacje wraz z dokumentacją do edycji.

Szkolenia Rad Pedagogicznych TUTAJ