Zgodnie z Rozporządzeniem MEN z 2019 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych, nauczyciel dostosowuje wymagania edukacyjne do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia.
Zatem każdy nauczyciel na podstawie analizy dokumentacji ucznia, jego wytworów, analizy sprawdzianów, postępów, ale także na bazie obserwacji i konsultacji z innymi nauczycielami i specjalistami dostosowuje wymagania edukacyjne.
Podstawowym celem dostosowania wymagań jest przede wszystkim wyrównanie szans edukacyjnych uczniów oraz zapobieganie wtórnym zaburzeniom sfery emocjonalno-motywacyjnej. Dostosowanie polega przede wszystkim na modyfikacji procesu edukacyjnego, umożliwiającego uczniom sprostanie wymaganiom.
Dla kogo zatem konstruujemy dostosowania?
- dla ucznia posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego – na podstawie tego orzeczenia oraz ustaleń zawartych w indywidualnym programie edukacyjno-terapeutycznym,
- posiadającego orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania – na podstawie tego orzeczenia;
- posiadającego opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej o specyficznych trudnościach w uczeniu się lub inną opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej, wskazującą na potrzebę takiego dostosowania – na podstawie tej opinii;
- nieposiadającego orzeczenia lub opinii wymienionych w pkt 1–3, który jest objęty pomocą psychologiczno-pedagogiczną w szkole – na podstawie rozpoznania indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz indywidualnych możliwości psychofizycznych ucznia dokonanego przez nauczycieli i specjalistów;
- posiadającego opinię lekarza o ograniczonych możliwościach wykonywania przez ucznia określonych ćwiczeń fizycznych na zajęciach wychowania fizycznego – na podstawie tej opinii.
- Dostosowania konstruowane przez nauczycieli powinny dotyczyć głównie form i metod pracy z uczniem, zdecydowanie rzadziej treści nauczania.
- Nie mogą polegać na takiej zmianie treści nauczania, która powoduje obniżanie wymagań wobec uczniów z normą intelektualną. Nie oznaczają pomijania zagadnień zawartych w podstawie programowej, tylko ewentualne realizowanie ich na poziomie wymagań koniecznych lub podstawowych.
- Nie mogą prowadzić do zejścia poniżej podstawy programowej, a zakres wiedzy i umiejętności powinien dać szansę uczniowi na sprostanie wymaganiom kolejnego etapu edukacyjnego.
Obszary dostosowania obejmują między innymi:
– warunki procesu edukacyjnego tj. zasady, metody, formy, środki dydaktyczne, pomoce dydaktyczne...
– organizację procesu nauczania (dostosowanie przestrzeni klasowej, dobór sprzętu, akcesoriów, wyeliminowanie dystraktorów, np. posadzenie ucznia słabosłyszącego w pierwszej ławce),
– warunki i sposoby sprawdzania poziomu wiedzy i umiejętności (metody i formy sprawdzania wiedzy i umiejętności i odpowiednio skonstruowane kryteria oceniania).
Przykłady zapisów dostosowań, które ułatwią pracę z uczniem z niepełnosprawnością intelektualną:
1. Uproszczenie treści programowych, ale nie eliminowanie.
Uczniowie z lekką niepełnosprawnością intelektualną często mają trudności z przyswajaniem materiału o wysokim stopniu abstrakcji lub złożoności. Dlatego ważnym dostosowaniem jest upraszczanie treści – skupianie się na najważniejszych zagadnieniach, które mają kluczowe znaczenie dla opanowania danego tematu. Nie skupianie się na szczegółach i dostosowanie sposobów na realizację tych treści, ale także dobór czasu, który na nie poświęcamy,
Przykład: Podczas lekcji historii zamiast wymagać szczegółowej analizy wielu wydarzeń historycznych, nauczyciel może skupić się na kilku głównych wydarzeniach i przedstawić je w formie narracji lub opowiadania. Uczeń może otrzymać uproszczone materiały w postaci kolorowych ilustracji, map lub schematów, które pomagają lepiej zrozumieć chronologię wydarzeń.
Uzasadnienie: Uczeń z LNI może mieć ograniczoną zdolność do przetwarzania dużej ilości informacji, a uproszczenie materiału pozwala mu lepiej zrozumieć i zapamiętać kluczowe elementy. Dzięki temu uczeń nie jest przytłoczony nadmiarem informacji, co może wpłynąć na zwiększenie jego zaangażowania i motywacji do nauki.
2. Wydłużenie czasu na wykonanie zadań praktycznych, ale tylko kiedy uczeń jest w stanie skupić uwagę i utrzymać odpowiednią koncentrację na zadaniu.
Obszar z LNI może mieć problemy z koncentracją, a także wolniejsze tempo przetwarzania informacji. korzystaniem jest więc zapewnienie dodatkowego czasu na wykonanie zadań.
Przykład: Podczas sprawdzianu lub wykonania zadania praktycznego uczeń może otrzymać 50% więcej czasu na rozwiązanie zadań. Dodatkowo, nauczyciel może umożliwić uczniowi wykonywanie zadań w mniejszych porcjach, z przerwami, aby uniknąć nadmiernego obciążenia psychicznego.
Uzasadnienie: Zwiększenie czasu na wykonanie zadań pomaga uczniom z LNI zmniejszyć stres związany z presją czasową, która może negatywnie wpływać na ich zdolność do koncentracji. Dzięki temu uczniowie mogą spokojnie przemyśleć rozwiązania i uniknąć popełniania błędów wynikających z pośpiechu.
3. Zadania praktyczne zamiast teoretycznych
Uczniowie z LNI często lepiej radzą sobie z zadaniami praktycznymi niż teoretycznymi, ponieważ mają trudności z operowaniem pojęciami abstrakcyjnymi. Dlatego ważne jest, aby wprowadzać do procesu nauczania jak najwięcej zadań, które angażują zmysły i umożliwiają manipulowanie przedmiotami.
Przykład: Podczas lekcji biologii zamiast wymagać od ucznia teoretycznej wiedzy na temat fotosyntezy, można zaproponować mu wykonanie prostego eksperymentu – np. obserwowanie, jak roślina w wodzie zabarwionej na różne kolory przyjmuje barwę cieczy. Uczeń może zapisać obserwacje i wnioskować na ich podstawie.
Uzasadnienie: Uczniowie z LNI często potrzebują wizualnych i praktycznych przykładów, aby lepiej zrozumieć trudniejsze pojęcia. Eksperymenty i zadania praktyczne sprawiają, że materiał staje się bardziej namacalny i zrozumiały.
4. Wspomaganie z użyciem technologii
Technologia może być bardzo pomocnym narzędziem w pracy z uczniami z LNI, szczególnie jeśli chodzi o organizację pracy, komunikację oraz naukę. Dostosowaniem może być umożliwienie uczniom korzystania z tabletów, aplikacji edukacyjnych czy programów ułatwiających naukę.
Przykład: Uczeń, który ma trudności z czytaniem długich tekstów, może korzystać z oprogramowania, które zamienia tekst na mowę (syntezator mowy), co umożliwia mu słuchanie treści zamiast ich czytania. W przypadku trudności z pisaniem, można umożliwić uczniowi korzystanie z edytora tekstu z funkcją podpowiedzi i autokorekty. W przypadku trudności z czytaniem lektur można zaproponować skorzystanie z audiobooków.
Uzasadnienie: Wykorzystanie technologii pozwala uczniowi z LNI na większą samodzielność oraz umożliwia dostęp do treści, które byłyby dla niego trudne do przyswojenia w tradycyjny sposób. Technologia ułatwia przetwarzanie informacji i może wspierać ucznia w nauce na różnych etapach edukacji.
5. Ocena z naciskiem na proces, a nie wynik
Dla uczniów z LNI ważnym elementem dostosowań jest także zmiana sposobu oceniania. Warto skupić się na ocenie procesu nauki i wysiłku włożonego w wykonanie zadania, a nie tylko na ostatecznym wyniku.
Przykład: W przypadku sprawdzianu z języka polskiego nauczyciel może bardziej docenić próbę samodzielnego napisania wypracowania, uwzględniając poprawność konstrukcji zdań i logikę wywodu, a nie błędy ortograficzne, które mogą być efektem trudności poznawczych ucznia.
Uzasadnienie: Taki sposób oceniania motywuje ucznia do podejmowania wysiłku i prób, a jednocześnie nie zniechęca go, jeśli wynik nie jest doskonały. Dla uczniów z LNI ocena powinna być wsparciem, a nie źródłem frustracji.
Więcej o ocenianiu przeczytasz TUTAJ
Ponadto w pracy z uczniami z LNI świetnie sprawdzą się szablony, schematy, instrukcje, plany aktywności i możliwość korzystania z tablic manipulacyjnych. Taka forma pracy pomaga w organizacji zadań, kolejności wykonywania działań.
O wykorzystaniu tych pomocy przeczytasz TUTAJ
Przykłady takich schematów i szablonów:
Część 1 – organizacja zajęć świetlicowych, plan pracy i sprawozdanie.
Potrzebujesz wsparcia w zakresie planowania zajęć rewalidacyjno-wychowawczych, w sporządzeniu programu tych zajęć, zeszytu obserwacji i doboru ćwiczeń i aktywności oraz wpisu do dziennika zajęć?
Skorzystaj z naszego szkolenia i e-booka, który jest publikacją pdf zawierającą najważniejsze informacje, przykładowy program, zeszyt obserwacji, okresową ocenę funkcjonowania dziecka, przykłady ćwiczeń i wpisów do dziennika.
Publikacja jest kompleksowym wsparciem nauczycieli i zawiera wzory i przykłady zapisów w niezbędnej dokumentacji. Pliki są edycji i gotowe do dostosowania do potrzeb danego nauczyciela. Publikacja zawiera 45 stron, plus zewnętrzne pliki do edycji.
E-BOOK Z MATERIAŁAMI KUPISZ TUTAJ plus szkolenie

Pomocne materiały w pracy z uczniami ze SPE
- programu zajęć,
- przykładowych wpisów do dziennika,
- przykładowych ćwiczeń,
- oceny efektywności,
- gotowych zadań.
![]() | ![]() | ![]() |
Szczegóły TUTAJ | Szczegóły TUTAJ | Szczegóły TUTAJ |
- programu zajęć,
- przykładowych wpisów do dziennika,
- przykładowych ćwiczeń,
- oceny efektywności,
- gotowych zadań.
![]() | ![]() | ![]() |
Szczegóły TUTAJ | Szczegóły TUTAJ | Szczegóły TUTAJ |
![]() | ![]() | ![]() |
Szczegóły TUTAJ | Szczegóły TUTAJ | Szczegóły TUTAJ |
![]() | ![]() |
Szczegóły TUTAJ | Szczegóły TUTAJ |
![]() | ![]() |
Szczegóły TUTAJ | Szczegóły TUTAJ |
![]() | ![]() |
Szczegóły TUTAJ | Szczegóły TUTAJ |

Brak komentarzy:
Prześlij komentarz