WIZUALIZACJA W PRACY Z UCZNIAMI ZE SPE

Wizualizacja w edukacji to nie tylko atrakcyjny dodatek do lekcji, ale przede wszystkim skuteczne narzędzie wspierające uczenie się i zapamiętywanie.

Obrazy, schematy czy grafiki pomagają porządkować wiedzę, ułatwiają zrozumienie trudnych treści i angażują uwagę uczniów. Dzięki wizualnym formom przekazu możemy dotrzeć do różnych stylów uczenia się, wspierać uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi i sprawić, że nauka stanie się bardziej dostępna, ciekawa i efektywna.

1. Wsparcie procesów poznawczych i pamięci

• Uczniowie ze SPE często mają trudności z przetwarzaniem informacji słuchowych i zapamiętywaniem.
• Obraz + słowo utrwala treść, ułatwia rozumienie i zapamiętywanie.
• Wizualizacja porządkuje wiedzę (np. mapy myśli, piktogramy, schematy).

2. Redukowanie barier komunikacyjnych

• Uczniowie w spektrum autyzmem, afazją, niepełnosprawnością intelektualną czy słabosłyszący łatwiej rozumieją komunikaty przedstawione graficznie.
• Piktogramy, symbole PCS czy zdjęcia umożliwiają porozumiewanie się tam, gdzie mowa jest utrudniona.

3. Budowanie poczucia bezpieczeństwa i przewidywalności

• Wizualne rozkłady dnia, plan lekcji czy instrukcje „krok po kroku” pomagają zmniejszyć lęk i napięcie związane z niepewnością.
• Uczniowie wiedzą, co po czym nastąpi → łatwiej się koncentrują i mniej stresują.

4. Ułatwianie koncentracji uwagi

• Obraz przyciąga uwagę szybciej niż tekst czy długi komunikat słowny.
• Kolorowe ikony, symbole czy infografiki wspierają ucznia w skupieniu się na tym, co najważniejsze.

5. Wspieranie samodzielności

• Wizualne instrukcje (np. mycie rąk w obrazkach, kolejne kroki w zadaniu matematycznym) pozwalają uczniowi pracować niezależnie, bez konieczności ciągłego pytania dorosłego.
• To wzmacnia poczucie sprawczości i motywację.

6. Angażowanie wielu kanałów zmysłowych

• Łączenie wzroku, słuchu i działania sprzyja uczeniu się polisensorycznemu.
• To szczególnie ważne dla uczniów z trudnościami w nauce czy zaburzeniami uwagi (np. ADHD, dysleksja).

7. Motywacja i atrakcyjność nauki

• Gry obrazkowe, ilustracje, aplikacje czy karty pracy z grafiką są bardziej angażujące niż sam tekst.
• Dzięki temu uczeń chętniej podejmuje wysiłek, nawet w trudnych dla niego obszarach.

Wizualizacja nie jest „dodatkiem” do nauki uczniów ze SPE, ale kluczowym narzędziem, które wspiera rozumienie, zapamiętywanie, komunikację, bezpieczeństwo i samodzielność.

Strony do generowania grafik TUTAJ

Zestaw konkretnych narzędzi wizualizacji, które możesz wykorzystać 

w pracy z uczniami ze SPE

Wizualizacja dnia i organizacji pracy

• Tablice aktywności / planu dnia – np. z piktogramami (PCS, ARASAAC, Makaton).
• Kalendarze obrazkowe – z ikonami pokazującymi lekcje, przerwy, zajęcia dodatkowe.
• „First – Then” (Najpierw – Potem) – proste plansze pokazujące kolejność działań (np. „najpierw matematyka, potem zabawa”).
• Check-listy w obrazkach – np. etapy przygotowania do wyjścia, sprzątania, pakowania plecaka.

Nauka i rozwijanie umiejętności

• Mapy myśli – np. Mindomo, Coggle, Canva – pomagają porządkować wiedzę.
• Infografiki – np. Canva (szablony dostosowane dla dzieci ze SPE).
• Obrazkowe instrukcje krok po kroku – np. mycie rąk, robienie kanapki, rozwiązywanie zadania matematycznego.
• Story cubes (kostki opowieści) – do rozwijania narracji i słownictwa.
• Karty obrazkowe (flashcards) – np. LearningApps, Quizlet (wersje obrazkowe do nauki słów).

Komunikacja alternatywna i wspomagając

• Aplikacje AAC – np. Proloquo2Go, LetMeTalk, MÓWik (polska wersja)
• Piktogramy ARASAAC – darmowa baza symboli (https://arasaac.org).
• Tablice komunikacyjne – np. z kategoriami: „chcę”, „czuję”, „potrzebuję”.

Wizualizacja emocji i zachowania

• Skale emocji (np. termometr z buźkami od spokojnej po zdenerwowaną).
• Koło emocji  – uproszczona wersja dla dzieci.
• Karty emocji – zdjęcia twarzy lub rysunki.
• System nagród obrazkowych – np. tablica z naklejkami, punkty w formie gwiazdek czy symboli.

Narzędzia cyfrowe i aplikacje

• Canva – tworzenie plansz, infografik, wizualnych kart pracy
• Classroomscreen – timer, piktogramy, wizualne instrukcje na lekcji.
• Boardmaker – profesjonalne narzędzie do tworzenia tablic komunikacyjnych.
• Genially – interaktywne infografiki i gry edukacyjne.
• Google Jamboard / Padlet – wspólne tablice do pracy wizualnej.

Proste materiały DIY

• Obrazkowe plany lekcji – wydrukowane i przyczepione na tablicy magnetycznej
• Karty „co po kolei” – np. w segregatorze na rzepy.
• Emotikony na patyczkach – do pokazywania nastroju.
• Kolorowe schematy / ramki – wyróżniające najważniejsze elementy tekstu czy zadania.

O schematach i szablonach przeczytasz TUTAJ

Dzięki takim narzędziom uczeń:

• wie, co robić (mniej lęku, więcej bezpieczeństwa)
• widzi zamiast tylko słyszeć (lepsze rozumienie),
• może sam działać (rozwój samodzielności),
• ma atrakcyjną i angażującą naukę.

PRZYKŁADY kart wizualnych dla uczniów ze SPE

1. Plan dnia

• Pasek z 6–8 polami (możesz wydrukować na rzepy).

• Piktogramy: 📚 szkoła, ✏️ lekcja, 🍎 przerwa, 🚶 wyjście, 🍲 obiad, 🏠 dom.

• Miejsce na zaznaczanie „teraz” i „już zrobione”.

2. First – Then (Najpierw – Potem)

• Prosta karta podzielona na dwie duże części:

  • „Najpierw” ➡️ pole na obrazek / piktogram zadania (np. matematyka).

  • „Potem” ➡️ pole na obrazek nagrody / aktywności (np. zabawa, klocki).

3. Skala emocji (termometr uczuć)

• 5 stopni w pionie:

  • 😊 Spokojny

  • 🙂 Zadowolony

  • 😐 Neutralny

  • 😟 Smutny

  • 😡 Zły

• Uczeń przesuwa spinacz / zakreśla odpowiedni poziom.

4. Karta emocji (buźki do wyboru)

• 8 buziek w kole (radość, złość, smutek, strach, zdziwienie, spokój, zmęczenie, duma).

• Podpisy + możliwość wskazania palcem lub zakreślenia.

5. Instrukcja krok po kroku – mycie rąk

1. 💧 Odkręć wodę

2. 🧼 Nałóż mydło

3. 🤲 Pocieraj dłonie

4. 💦 Spłucz wodą

5. 🧻 Wytrzyj ręcznikiem

6. 🚮 Wyrzuć ręcznik

6. Instrukcja krok po kroku – pakowanie plecaka

1. 📚 Włóż zeszyty i książki

2. ✏️ Sprawdź przybory

3. 🥪 Włóż śniadaniówkę

4. 💧 Włóż butelkę wody

5. 🧥 Sprawdź strój sportowy

6. ✅ Zamknij plecak

7. Tablica motywacyjna

• Duża karta z 10 polami (kółka / gwiazdki).

• Uczeń wkleja naklejki / rysuje gwiazdki za wykonane zadania.

• Pod spodem miejsce: „Nagroda po zapełnieniu tablicy: __________”.

Jeśli potrzebujesz wsparcia w przygotowaniu opisu i analizy na 4 strony, to skorzystaj z naszych materiałów.

Przykładowy opis i analizę na 4 strony do edycji kupisz tutaj

Jeśli chcesz poznać podstawie aplikacje z wykorzystaniem AI, skorzystaj z naszego szkolenia oraz materiałów. KUPISZ JE TUTAJ

PRZYKŁADOWE PYTANIA I PROBLEMY NA EGZAMIN TUTAJ

Pytania na rozmowę kwalifikacyjną  na stopień nauczyciela współorganizującego na stopień nauczyciela dyplomowanego TUTAJ

Polecamy naszą nowość

KOMPLEKSOWA POMOC W PRACY Z UCZNIEM Z UMIARKOWANĄ I ZNACZNĄ NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ

Ale to nie wszystko, mamy dla Was coś specjalnego!!! Fachowo przygotowane materiały i dokumentację dla każdego nauczyciela na ścieżce rozwoju zawodowego.

Publikację na temat SZTUCZNEJ INTELIGENCJI kupisz TUTAJ

Skorzystaj z naszych szkoleń dla RAD PEDAGOGICZNYCH na temat wykorzystania sztucznej inteligencji w edukacji i terapii.

Oferta szkoleń znajduje sie TUTAJ

Szkolenia wraz z materiałami dla nauczycieli znajdziesz TUTAJ

NASZE MATERIAŁY

PRACA Z UCZNIAMI ZE SPE

AWANS ZAWODOWY

POMOC PSYCHOLOGICZNO - PEDAGOGICZNA

ŚWIETLICA SZKOLNA

PEDAGOG SPECJALNY

NAUCZYCIEL WSPÓŁORGANIZUJĄCY

NOWE TECHNOLOGIE I SZTUCZNA INTELIGENCJA

SZKOLENIA DLA RAD PEDAGOGICZNYCH