Dlaczego rozwijanie kompetencji emocjonalno‑społecznych u uczniów jest dziś kluczowe?
Współczesna szkoła coraz częściej staje przed wyzwaniem: nauczyć nie tylko w zakresie wiedzy, ale także w sferze emocji, relacji i współpracy. Uczniowie potrzebują umiejętności, które:
-
pozwalają rozpoznawać, nazywać i kontrolować własne emocje,
-
odczytywać sygnały emocjonalne innych osób (mimika, postawa ciała, gest),
-
reagować adekwatnie społecznie — komunikować się asertywnie, radzić sobie w konfliktach.
Brak tych kompetencji prowadzi do trudności: wycofania, lęków, zachowań impulsywnych, trudności w grupie i napięć relacyjnych. Często wynika to z braku indywidualizacji i wsparcia — bez odpowiednich dostosowań, uczniowie ze SPE (np. z ADHD, autyzmem, dysleksją) mają większe ryzyko wtórnych trudności emocjonalnych lub nawet agresji. O tym jak rozmawiać o szczęściu przeczytasz TUTAJ
Trudności uczniów – skąd wynikają?
- Problemy ze świadomym rozpoznawaniem emocji – nie potrafią nazwać swoich uczuć ani odgadnąć emocji innych.
- Brak umiejętności komunikacji społecznej – trudność w proszeniu o pomoc, odmawianiu, wyrażaniu krytyki i przyjmowaniu informacji zwrotnej.
- Ograniczone doświadczanie współpracy grupowej – nie wiedzą, jak współdziałać, pełnić role, respektować zasady pracy zespołu.
- Brak naturalnych okazji do ćwiczenia – emocje są rzadko poruszane „na co dzień”, a nie tylko w dedykowanych zajęciach
Jak nauczyciele mogą wspierać rozwój tych kompetencji codziennie – nie tylko na TUS?
Podczas zajęć lekcyjnych
-
Wprowadzenie prostych ćwiczeń: na początku lekcji uczniowie rysują/emotki swoje emocje i opisują, co je wywołało.
-
Zadania grupowe projektowe z wyraźnym podziałem ról: lider, sekretarz, prezentujący, osoba pilnująca czasu. Dzięki temu uczą się odpowiedzialności i współpracy.
Na przerwach i podczas integracji
-
Emotikony z drukarki 3D lub z długopisu 3D – uczniowie tworzą buźki, potem rozpoznają emocję, naśladują ją, opowiadają o sytuacjach z nią związanych i odgrywają krótkie scenki społeczne
-
Kostki emocji – technologia TUS z kostkami: rzuć kostką i zapisz/narysuj wyrzuconą emocję, przypomnij sytuację, w której ją odczułeś, opowiedz, jak byś zareagował,
Rozmawiają ze sobą, rozwiązują problemy.
W ramach projektów klasowo‑szkolnych
-
Realizacja mini‑projektów z narracyjnymi i komunikacyjnymi kostkami (np. walentynkowe kostki narracyjne): losując ilustrację, wymyślają historię, opowiadają jak bohater mógłby okazać empatię, kończą niedokończone zdania („Dobry kolega to ktoś, kto…”), co wzmacnia refleksję i empatię.
-
Tworzenie kolaży, animacji, komiksów z wykorzystaniem projektów 3D: uczniowie wyrażają wartości społeczne, opowiadają historie, współtworzą – tak jak przy animacji „Razem lepiej”.
Konkretnie: Ćwiczenia i zabawy do wdrożenia
1. Kości emocji (kostki emocji TUS)
-
Rzucasz kostką: losujesz emocję.
-
Zadania: narysuj emocję, nazwij ją, opowiedz sytuację z nią związaną, wybierz zdjęcie lub emotkę pasującą.
2. Tworzenie i użycie emotek z długopisu 3D
-
Uczniowie rysują i drukują własne emotki.
-
Ćwiczenia: zgadnij emocję, naśladuj ją, opowiedz o sytuacji, rozegraj scenkę, odczytaj emocje innych przez mimikę i postawę ciała.
3. Kostki narracyjne i komunikacyjne (np. walentynkowe)
-
Gra: losujesz grafikę i opowiadasz historię empatyczną (narracyjna kostka) lub wypowiedź postaci (komunikacyjna).
-
Dodatkowo: nieukończone zdania („Kiedy widzę, że ktoś jest smutny…”), refleksja w grupie.
4. Praca w grupach z rolami
-
Przy projektach: każda grupa działa z rolami: lider, sekretarz, prezenter, kontroler czasu, wsparcie.
-
Po zakończeniu: wspólne omówienie mocnych stron i wyzwań – zarówno zawodowych, jak i interpersonalnych.
5. Zabawy typu „dymki komiksowe” i plener emocji
-
Uczniowie wcześniej wypisują, co dla nich oznacza szczęście, emocje.
-
W plenerze (lub na przerwie): przyczepiają dymki i emotki w różnych miejscach: pod tablicą, na drzewie – tworzą ścieżkę emocji i rozmawiają.
-
Zdjęcia potem kierują do kolejnych prac cyfrowych (np. w aplikacji Pizap), kreatywnych kolaży i gazetki klasowej
Karty do określania emocji pobierz TUTAJ
Codzienna praca z emocjonalno‑społecznymi kompetencjami uczniów nie oznacza tylko specjalnych zajęć „TUS”. Wystarczy:
-
integrować krótkie ćwiczenia emocjonalne podczas lekcji,
-
wykorzystywać przerwy jako przestrzeń do refleksji i zabawy,
-
realizować projekty, w których uczniowie ćwiczą rolę w grupie i empatię,
-
korzystać z kreatywnych narzędzi (kostki, emotki, długopisy 3D, grafiki AI).
Każda z powyższych propozycji pomaga: rozpoznać emocje, ćwiczyć komunikację, budować więzi, rozwijać poczucie własnej wartości i sprawstwa, uczyć asertywności i współpracy. To nie tylko praca terapeutyczna – to element codziennego szkolnego życia, który buduje bardziej świadome, empatyczne i współdziałające pokolenie.
Więcej o rozwijaniu kompetencji emocjonalno-społecznych i TUS przeczytasz TUTAJ
ZAJĘCI A ROZWIJAJĄCE KOMPETENCJE EMOCJONALNO- SPOŁECZNE
Prowadzisz zajęcia rewalidacyjne w przedszkolu lub szkole?
Z publikacją „Lekcja pokazowa nauczyciela na nowych zasadach” będziesz miał/a pewność, że Twoje zajęcia będą przygotowane profesjonalnie, a Ty poczujesz się pewnie, stając przed komisją.
Materiały możesz kupić TUTAJ
Wszystkie dokumenty podsumowujące pracę z uczniem z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego (w tym sprawozdanie z pracy pedagoga specjalnego) znajdziesz w naszej teczce nr 4 - Sprawozdania.
Na naszej platformie znajduje się przykładowe sprawozdanie nauczyciela współorganizującego.
.png)
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz