Specjalni

Współczesna szkoła to przestrzeń, w której spotykają się uczniowie o bardzo zróżnicowanych potrzebach edukacyjnych i rozwojowych. Coraz więcej dzieci wymaga indywidualnego podejścia, wsparcia, zrozumienia, ale też konkretnych dostosowań do wymagań edukacyjnych, które pozwolą im odnosić sukcesy na miarę własnych możliwości.

Czym są dostosowania do wymagań edukacyjnych?

To nie obniżenie wymagań, ani nie „specjalne traktowanie”. To odpowiedź na indywidualne możliwości ucznia. Dostosowania polegają na takim modyfikowaniu procesu nauczania, aby każdy uczeń mógł osiągać cele edukacyjne – niekoniecznie w ten sam sposób co jego rówieśnicy.

Dostosowanie wymagań nie dotyczy bowiem treści, które uczeń ma opanować, ale sposobu ich realizacji, przebiegu lekcji, metod nauczania, form pracy, a także sposobów sprawdzania wiedzy i oceniania.

Kto wprowadza dostosowania?

Dostosowania do wymagań edukacyjnych są obowiązkiem nauczyciela wynikającym z:

rozporządzenie ws. oceniania uczniów,
opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej (np. o dysleksji rozwojowej),
orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego (np. dla ucznia w spektrum autyzmu, z niepełnosprawnością intelektualną, słabosłyszącego...),
diagnozy funkcjonalnej uczynionej w szkole,
obserwacji pracy ucznia i jego trudności edukacyjnych.

To nauczyciel, we współpracy z zespołem specjalistów, planuje działania, które umożliwią dziecku naukę w możliwie najbardziej komfortowych warunkach.

Dla kogo są przeznaczone dostosowania?

Dostosowania stosuje się w przypadku uczniów:

z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego (np. ASD, Zespół Downa, niepełnosprawność ruchowa...),
z opinią poradni (np. dysleksja, trudności emocjonalno-społeczne),
przewlekle chorych, zagrożonych niedostosowaniem społecznym,
z trudnościami w uczeniu się, które nie mają formalnego rozpoznania, ale są dostrzegalne przez nauczyciela.

Obszary, w których stosuje się dostosowania

Organizacja procesu dydaktycznego – tempo pracy, czas trwania zadań, miejsce w klasie, dostęp do pomocy dydaktycznych.
Metody i formy nauczania – więcej działań praktycznych, praca indywidualna, częstsze powtórki.
Materiały edukacyjne – teksty uproszczone, większa czcionka, kolorowe podkreślenia, audiobooki, graficzne notatki.
Sposób sprawdzania wiedzy – pytania zamknięte zamiast otwartych, ustne odpowiedzi, więcej czasu na test.
Ocenianie – skupienie się na postępach ucznia, a nie porównaniu z grupą rówieśniczą.

Dostosowania w praktyce – przykłady

Uczeń w spektrum autyzmu:

możliwość pracy w wyciszonym miejscu lub z użyciem słuchawek wygłuszających,
stosowanie jasnych, prostych komunikatów werbalnych i wizualnych (np. piktogramy, harmonogramy dnia),
ograniczenie bodźców rozpraszających,
stosowanie wizualnych podpowiedzi, schematów i szablonów,
możliwość udzielania odpowiedzi pisemnej, nawet jeśli pytanie było zadane ustnie,
praca według planu aktywności – „co robię, ile, kiedy koniec i co potem”.

Uczeń z dysleksją:

dłuższy czas na wykonanie zadań pisemnych,
możliwość korzystania z komputera lub dyktanda do słuchu,
unikanie oceniania błędów ortograficznych, jeśli nie są one przedmiotem zadania,
dostosowane teksty (krótsze, podzielone na akapity, z podkreślonymi słowami kluczowymi),
częstsze sprawdzanie rozumienia poleceń.

O stosowaniu szablonów przeczytasz TUTAJ

O dostosowaniu wymagań przeczytasz TUTAJ

O dostosowaniu wymagań na lekcji wychowania fizycznego przeczytasz TUTAJ

O dostosowaniu wymagań TUTAJ

O ocenianiu uczniów z SPE TUTAJ i TUTAJ i TUTAJ

O ocenianiu zachowania uczniów TUTAJ

Dlaczego to takie ważne?

Dostosowania dają uczniowi szansę na sukces. Pozwalają mu doświadczyć, że „potrafię”, „umiem”, „jestem w stanie” – a to klucz do budowania motywacji wewnętrznej, poczucia własnej wartości i zaangażowania w naukę. Dziecko, które wie, że ma szansę sobie poradzić, staje się bardziej otwarte na edukację i współpracę.

Nie zapominajmy – dzieci nie przychodzą do szkoły, by być oceniane, ale po to, by się uczyć. A naszym zadaniem jako nauczycieli jest stworzyć im do tego najlepsze możliwe warunki – z szacunkiem, uważnością i odpowiedzialnością.

Dostosowanie to akt pedagogicznej troski, a nie przywilej. To wyraz profesjonalizmu, nie litości.

Polecamy nasze opracowanie na temat dostosowań TUTAJ